Złota Setka Gmin Podkarpacia 2020. Większość gmin ma wzrost wydatków inwestycyjnych na mieszkańca

Podstawą do ustalenia miejsc poszczególnych gmin w trzech grupach; 16 gmin miejskich, 110 wiejskich oraz 34 miejsko-wiejskich, były dane liczbowe dziesięciu kategorii, pokazujących najważniejsze wskaźniki umożliwiające ocenę sytuacji gospodarczej gmin. Punktowaliśmy kolejno, przyznając za 1 miejsce 1 punkt, za ostatnie miejsce 160 punktów, dziesięć, pokazanych w tabeli rankingu głównego, kategorii. Zaczynając od dochodów i wydatków ogółem, a na saldzie dochodów i wydatków ogółem na 1 mieszkańca kończąc. Teoretyczny zwycięzca we wszystkich kategoriach mógł uzyskać łączną liczbę 10 punktów. Ostatnia gmina na liście we wszystkich kategoriach mogła „zdobyć” 1600 punktów.

Złota Setka Gmin Podkarpacia 2020. Tabele z rankingiem głównym:

1. Gminy miejskie i gminy miejsko-wiejskie
2. Gmina wiejska: miejsca 1 - 26
3. Gmina wiejska: miejsca 27 - 81
4. Gmina wiejska: miejsca 82 - 110

Złota Setka Gmin Podkarpacia. Liderzy kategorii

• KLIKNIJ I SPRAWDŹ Inwestor Podkarpacia
• KLIKNIJ I SPRAWDŹ Kreator Kapitału Społecznego
• KLIKNIJ I SPRAWDŹ Skuteczny Beneficjent środków unijnych
• KLIKNIJ I SPRAWDŹ Turystyczna Gmina Podkarpacia
• KLIKNIJ I SPRAWDŹ Lider Globalizacji

Krosno, lider wśród gmin miejskich, Głogów Małopolski, zwycięzca wśród gmin miejsko-wiejskich i Trzebownisko, najlepsze wśród gmin wiejskich po raz kolejny potwierdziły swoją przynależność do ścisłej czołówki najaktywniejszych gmin Podkarpacia. Co ciekawe, żadna z w/w trzech gmin nie wygrała rankingowej kategorii.

Rzeszów tradycyjnie, z racji swojej wielkości, wygrał dwie kategorie (dochody i wydatki ogółem). Dochody Rzeszowa o wartości prawie 1,5 mld zł były tylko o kilkanaście milionów złotych mniejsze od łącznych dochodów Krosna, Przemyśla, Stalowej Woli i Mielca.

Zwycięzcą ważnej kategorii; saldo dochodów i wydatków ogółem na 1 mieszkańca, została gmina wiejska Krempna (1 045 zł), która w rankingu ogólnym zajęła 148. miejsce wśród 160 gmin oraz 98. wśród gmin wiejskich. Dwie gminy wiejskie wygrały po dwie kategorie.

Gmina Olszanica wygrała kategorie; wydatki inwestycyjne na 1 mieszkańca (3 239 zł) oraz udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem (44,84%). Cisna była najlepsza w kategorii udział dochodów własnych w dochodach ogółem (69,38%) oraz liczba podmiotów gospodarczych na 100 mieszkańców (19,2).

Gmina wiejska Ostrów kolejny raz uzyskała najwyższe dochody własne na 1 mieszkańca (6 227,70 zł), a Mielec miał najwyższy udział pracujących w ogólnej liczbie mieszkańców (50,22%). Inna gmina wiejska Krzeszów, 75. w rankingu wszystkich gmin, zanotowała najwyższy udział wydatków inwestycyjnych w dochodach ogółem (51,35%).

Rosnące dochody własne

Rok 2019 był czwartym rokiem rządów partii głoszących hasła prawa, sprawiedliwości, solidarności, porozumienia, socjalnych bonusów i zrównoważonego rozwoju. Analiza danych uzyskanych przez podkarpackie gminy w 2019 r. pokazuje, że w stosunku do 2015 r. większość z nich poprawiła swoje wyniki w dwóch ważnych dla gmin kategoriach, tj. dochodach własnych na mieszkańca oraz wydatkach inwestycyjnych na mieszkańca.

Najwyższe dochody własne na mieszkańca w 2019 r. wśród gmin miejskich uzyskał Rzeszów - 3698,20 zł, a najniższe Dynów - 1648,80 zł. Wśród gmin miejsko-wiejskich lider, Głogów Małopolski, uzyskał 2492,70 zł, a ostatnie Kołaczyce 996,50 zł.

Zwycięzca kategorii, gmina wiejska Ostrów (6227,70 zł) uzyskała dochód własny na mieszkańca aż o 5497,40 zł większy od ostatniej gminy wiejskiej - Dzikowca (730,30 zł).

Cisna - beneficjent dobrej zmiany

Z analizy danych trzech najlepszych w 2019 r. gmin w trzech rankingowych grupach (miejskie, miejsko-wiejskie i wiejskie), w kategorii dochody własne na mieszkańca, wynika, że najwyższą dynamiką (rok 2019 do 2015) wśród gmin miejskich wykazały się: Mielec (wzrost o 51,0%), Rzeszów (31,9%) i Krosno (29,4%).

Wśród trzech najlepszych gmin miejsko-wiejskich najwyższy wzrost w okresie czterech lat zanotowały Ustrzyki Dolne (46,4%), wyprzedzając Głogów Małopolski (43,4%) i Nową Dębę (35,4%).

Lesko, lider tej kategorii w roku 2015, wśród gmin miejsko-wiejskich, zanotował w 2019 r., w stosunku do 2015 r., spadek dochodów na 1 mieszkańca o 4,8%.

Wśród czołowej trójki spośród 110 gmin wiejskich rekordzistą wzrostu w okresie czterech lat, w czasach rządów „dobrej zmiany”, w kategorii dochody własne na 1 mieszkańca została Cisna z wynikiem 97,8%, wyprzedzając Ostrów (53,4%) i Solinę (52,7%).

Analiza poziomu dochodów własnych na 1 mieszkańca uzyskanych przez trzy najsłabsze w tej kategorii gminy pokazuje, że Podkarpacie to wciąż bardzo zróżnicowany region. Wśród trzech gmin miejskich o najniższych dochodach własnych na 1 mieszkańca, Przeworsk uzyskał wzrost o 23,4%, Leżajsk o 30,1% a ostatni Dynów zanotował w okresie czterech lat wzrost o 63,1%, zmniejszając najbardziej dystans do czołówki.

Liderem wzrostu, wśród zajmujących trzy ostatnie miejsca gmin miejsko-wiejskich, została Błażowa, wzrost o 48,9%, przed Radomyślem Wielkim (34,4%) i Kołaczycami (24,5%).

Wśród gmin wiejskich Cmolas (pozycja 108.) w okresie czterech lat zanotował wzrost dochodów własnych na mieszkańca o 20,6%, Brzyska (pozycja 109.) wzrost o 28,9%, a Dzikowiec (pozycja 110., czyli ostatnia) wzrost o 15,7%.

Suma dochodów własnych na mieszkańca 160 podkarpackich gmin w 2019 r. wyniosła 266 389,90 zł i była wyższa o 73 147,30 zł, tj. o 37,8% od sumy dochodów własnych na mieszkańca (193 242,60 zł) 160 podkarpackich gmin w 2015 r.

Inwestycyjna sinusoida

Analiza wydatków inwestycyjnych podkarpackich gmin na mieszkańca w 2019 r. pokazuje, że pierwsze 10 miejsc rankingu wśród 160 gmin zajęły gminy wiejskie. Zwycięska gmina Olszanica zainwestowała 3239,70 zł, druga Solina 3208,50 zł, a trzeci Krzeszów 2996,70 zł.

Najlepsza gmina miejsko-wiejska, Baranów Sandomierski (2461,60 zł) uplasował się na 11. miejscu, a najlepsza gmina miejska Krosno (1565,60 zł) zajęło 28. pozycję. Trzy ostatnie gminy w tej kategorii, wszystkie wiejskie, zainwestowały; Osiek Jasielski 97,90 zł, Nozdrzec 96,30 zł, Komańcza 31 zł. Ostatni wśród gmin miejsko-wiejskich Brzozów zainwestował w 2019 r. 225 zł. Przedostatni wśród gmin miejskich Przemyśl zainwestował 330,70 zł, wyprzedzając o 9,70 zł Łańcut.

Kategoria wydatków inwestycyjnych na mieszkańca należy do najbardziej zmiennych. Gminy, które w jednym roku są inwestycyjnym liderem, w następnym spadają na daleką pozycję. Z kolei ostatni, w okresie kilku lat, przeskakują o kilkadziesiąt pozycji do przodu. Taki jest naturalny cykl rozwoju zdecydowanej większości, nie tylko podkarpackich gmin. Olszanica, zwycięzca w 2019 r. z wynikiem 3239,70 zł, w 2015 r. zajęła 92. pozycję z wydatkami inwestycyjnymi na mieszkańca prawie dziesięć razy mniejszymi, 355,20 zł. Trzeci w zestawieniu Krzeszów (2996,70 zł), w 2015 r. z inwestycjami 730,20 zł na mieszkańca zajął 25. miejsce. Czwarte w tej kategorii Zaleszany (2990,60 zł), cztery lata wcześniej uplasowały się na 50. pozycji (540,60 zł).

Piękny skok Jasienicy Rosielnej i Borowej

Krosno, zwycięzca tej kategorii w 2015 r. (2517,70 zł) w 2019 r. zajęło 28. miejsce (1565,60 zł). Drugi wówczas Rzeszów (1976,60 zł) w 2019 r. uplasował się na 33. miejscu (1462,70 zł). Jaśliska, czwarte w 2015 r., w 2019 r. zajęły 61. miejsce (886 zł). Trzy ostatnie gminy w tej kategorii w 2015 r.: Jasienica Rosielna (114,80 zł), Brzozów (95,90 zł) i Borowa (46,70 zł), w różny sposób poprawiły swoje pozycje w 2019 r. Jasienica Rosielna z miejsca 158. pofrunęła na miejsce 16. (1982,40 zł), Borowa z pozycji ostatniej przeskoczyła na miejsce 48. (1123,80 zł). Najmniejszy awans był udziałem Brzozowa, który poprawił się o 9 pozycji i 129,10 zł.

Suma wydatków inwestycyjnych na mieszkańca 160 podkarpackich gmin w 2019 r. wyniosła 155 102 zł i była większa o 78 794 zł, tj. o 103% od sumy wydatków inwestycyjnych na mieszkańca w 2015 r. (76 308 zł). A to oznacza, że dynamika wzrostu wydatków inwestycyjnych na mieszkańca w 2019 r. w stosunku do 2015 r. była prawie trzy razy wyższa od dynamiki wzrostu dochodów własnych na mieszkańca w tym samym okresie i że medialne teorie o uwiędłych inwestycjach i inwestycyjnym zastoju, w przypadku większości podkarpackich gmin, mijają się z rzeczywistością.

Krempna - mistrz dodatniego salda

Saldo dochodów i wydatków na mieszkańca to kategoria, którą nie zawsze chcą i mogą się pochwalić władze gmin. W 2019 r. tylko 96 podkarpackich gmin było na plusie. Lider, Krempna, 1 045,39 zł na mieszkańca, a ostatnia gmina z dodatnim saldem, Gawłuszowice, uzyskała nadwyżkę 14 groszy. Gmina wiejska Dynów, która zajęła 97. pozycję, zanotowała saldo ujemne w wysokości 3,22 zł. Ostatnia w tej kategorii gmina wiejska Krzeszów zakończyła rok 2019 z deficytem 1001,63 zł. Rzeszów z deficytem 331,18 zł zajął 133. miejsce, Stalowa Wola (-491,25 zł) uplasowała się na 150. pozycji, a Solina (-945,83 zł) na 159. miejscu.

Dla porównania w 2015 r. 127 podkarpackich gmin było na plusie, ostatnia wśród nich, gmina wiejska Dynów, na plus 1,10 zł. Mistrz dodatniego salda, gmina wiejska Białobrzegi, zanotowała nadwyżkę 740 zł na mieszkańca. Wśród 33 gmin notujących ujemne saldo zdecydowanym liderem był Rzeszów, minus 749 zł na mieszkańca, wyprzedzony przez Krosno (-534 zł).

Kreatorzy aktywności

Podobnie jak w latach poprzednich, do bezpośredniego udziału w rankingu „Aktywna Gmina Podkarpacia” zaprosiliśmy władze 160 gmin, prosząc o wypełnienie ankiet w pięciu kategoriach: gmina lider globalizacji, gmina turystyczna roku, skuteczny beneficjent środków unijnych, inwestor roku i kreator kapitału społecznego. Na podstawie prawie stu przesłanych przez gminy ankiet Kapituła dokonała wyboru gmin - liderów w 5 kategoriach. Szczegóły na kolejnych stronach niniejszego dodatku specjalnego do „Nowin“.

* * * * *
Ranking „Aktywna Gmina Podkarpacia” za rok 2019 został opracowany przez wyżej podpisanego i zespół z Małopolskiego Instytutu Gospodarczego oraz Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Rzeszowie. Zwycięzcom serdecznie gratulujemy, wszystkim gminom dziękujemy za życzliwość i udział w rankingu.

Uwagi i pytania do rankingu: [email protected]