„Bezpieczna Kultura dla Młodych”. Jak nie stać się ofiarą dezinformacji

Projekt „Bezpieczna Kultura dla Młodych” dotyczy przekłamań i dezinformacji na temat historii i kultury polskiej w globalnych mediach. Realizowany jest od ub. roku. W 2021 roku Fundacja zorganizowała 12 wykładów dla blisko 400 uczniów i studentów w Sanoku, Strzyżowie, Ropczycach, Jarosławiu i Rzeszowie. Wykładowcami byli dyr. rzeszowskiego IPN dr Dariusz Iwaneczko, gen. Krzysztof Pobuda, dr Joanna Leśniak, dr Marcin Paszkiewicz, dr hab. Krzysztof Kaczmarski, dr Piotr Szopa i inni. Większość wykładów jest dostępna na profilu FB Fundacji.

- Obecność fałszywych wiadomości jest zjawiskiem powszechnym. Wyniki badań przeprowadzonych w marcu 2018 r., na zlecenie Komisji Europejskiej pokazują, że 68 proc. obywateli UE spotyka się z fake newsami przynajmniej raz w tygodniu. W Polsce statystyka wynosi nawet 75 proc. – mówi koordynator projektu i wiceprezes Fundacji Adam Poręba.

Popularności fake newsów wynika z tego, że pozorują formę komunikatów, które w jasny i prosty sposób tłumaczą zjawiska naukowe albo dostarczają wiedzy o świecie analogicznie jak to robiły antyczne mity. - Dziś takie uproszczenia mogą stać się podstawą do stworzenia teorii spiskowych. Ich wspólnym elementem jest czytelny podział na „my” i „oni”, gra na emocjach, a także uproszczona wizja świata sprowadzona do mechanizmów walki o władzę – wyjaśnia Adam Poręba.

Fake newsy są jednym z narzędzi propagandy i dezinformacji stosowanej wobec określonych grup społecznych, a nawet większych zbiorowości.

- Polskie społeczeństwo jest narażone na fake newsy dotyczące polskiej kultury i historii. Rozpowszechniane w internecie fake newsy mówią o niebezpiecznych szczepionkach, „polskich” obozach zagłady, ukazują ustrój komunistyczny w dobrym świetle, traktują żołnierzy wyklętych jako zbrodniarzy wojennych, przedstawiają Polaków jako nieuleczalnych rusofobów itp. – mówi A. Poręba.

Jak czytamy w materiałach edukacyjnych Fundacji, przygotowanych przez ekspertów Polskiego Towarzystwo Bezpieczeństwa Narodowego i rozesłanych do szkół, dezinformację uprawiają różne podmioty, np. firmy i politycy. Ale też państwa. Dezinformacja uprawiana przez państwo może zdyskredytować drugie państwo, jego instytucje lub poszczególnych polityków, skłócić obywateli, wywołać nastroje paniki i niepewności, podważyć wartości, na których opiera się społeczeństwo, zdestabilizować gospodarkę, sparaliżować proces decyzyjny organów państwowych, poróżnić sojuszników. Innymi słowy, może prowadzić do krótko- i długoterminowej destabilizacji państwa.