Ekonomista: System podatkowy trzeba uprościć i ujednolicić

- Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozważa zmiany w odprowadzaniu składek ZUS. Jeden z pomysłów to wprowadzenie ruchomej składki dla osób samozatrudnionych. Jej wysokość dzisiaj jest stała, a po zmianach miałaby być liczona w oparciu o dochody. Czy to dobry pomysł?

- Polska potrzebuje generalnej zmiany systemu podatkowego i sposobu naliczania składek. W tej materii potrzebna jest prawdziwa rewolucja. Trzeba zacząć od likwidacji podatku dochodowego od osób prawnych, czyli CIT. W jego miejsce należy wprowadzić powszechny dla wszystkich podmiotów podatek od przychodów ze sprzedaży. Wówczas niezależnie od tego, czy będzie to bank, hipermarket, czy mała firma, każdy zapłaci od tego, co zarobi. Jeśli przychód wyniesie 100 tys. zł, podatek wyniesie 2 tys. zł, ale od 100 mln zł będzie to już 2 mln zł. To uczciwe i proporcjonalne rozwiązanie. Wówczas budżet państwa będzie miał stałe, stabilne i łatwo policzalne dochody podatkowe. W skali kraju efektem tego jest produkt krajowy brutto. Dopiero po takiej rewolucji można iść w kierunku zmian w ZUS.

Jeśli wprowadzimy kosmetykę, o która pan pyta, wzrośnie konieczność kontroli. To zdezorganizuje pracę małych i średnich przedsiębiorców, ludzie będą niepewni i zastraszeni, czy dobrze naliczyli składki. Optymalne rozwiązanie to modyfikacja istniejącego systemu w innym kierunku. Według mnie najlepiej byłoby zrezygnować ze składek zdrowotnych, czy emerytalnych, ale zamiast nich wprowadzić w całym kraju nową formę, która ja roboczo nazywam podatkiem społecznym dla wszystkich zatrudnionych osób. Jego poziom należałoby określić na 20-30 procent płacy brutto. Przy 5 tys. zł pensji składka w wysokości 20 procent wyniosłaby wówczas 1000 zł. Teraz jest wyższa. Taki podatek społeczny powinien być przekazywany do Warszawy, skąd pieniądze trafiałyby do oddziałów terenowych rozdzielających renty i emerytury. To system prosty i czytelny. Tymczasem takie propozycje jak ta, o która pan pyta, gmatwają system.

- Eksperci wyliczają, że gdyby pomysł wszedł w życie, zyskałyby jedynie osoby, których miesięczny przychód sięga maksymalnie 2000 zł. Ale jeśli wyniesie on 5000 zł, składka wzrośnie o ponad 500 zł. Nie brakuje głosów, że w ten sposób nowy rząd chce pokryć koszty obniżenia wieku emerytalnego, co PiS zapowiadał w kampanii.

- Nie sądzę, aby w ten sposób ktoś szukał pieniędzy. Owszem, powrót do poprzedniego wieku emerytalnego ma kosztować dużo. Ale niekoniecznie musi to być 15 mld zł rocznie. Przecież obniżając próg, nikt nie zmusza wszystkich ludzi, aby szli na emeryturę wcześniej. Z pewnością będą i tacy, którzy popracują dłużej, a to obniży koszty zmian. W starym systemie mnóstwo ludzi pracowało dłużej niż wiek emerytalny, ustalenie jakiegoś progu nie działa jak automat. Dla mnie istotniejszym problemem jest fakt, że pomysłów na zmiany podatkowe jest za dużo. Nawet ministerstwa finansów i pracy mają tu inne wizje.

- Związek Przedsiębiorców i Pracodawców uważa, że składki płacone od przychodu to w rzeczywistości pomysł zlikwidowania działalności gospodarczej. Tymczasem dane pokazują, że to właśnie małe firmy są siła napędową polskiej gospodarki, bo wypracowują ok. 50 procent Produktu Krajowego Brutto.

- Dlatego jest tak istotne, aby wprowadzić te 20-30 procent podatku, o których wspomniałem. Chodzi o to, aby więcej pieniędzy dać ludziom, głównie pojedynczym przedsiębiorcom, jednocześnie skutecznie ściągając podatek od większych graczy. Dzisiaj niestety połowa przedsiębiorstw nie płaci podatku dochodowego, bo tak kreatywnie prowadzi księgowość. Jeśli dopilnujemy, aby w nowym, prostym systemie to się nie zdarzało, będzie dobrze.