Jak ludzie oszukują fiskusa

Oszustwa związane z zatrudnieniem

Masowość oszustw związanych z zatrudnieniem pokazuje wyraźnie, że w wysokości pozapłacowych obciążeń pracy kryje się jeden z fundamentalnych problemów polskich przedsiębiorców i polskiej gospodarki.

Najprostszym sposobem uniknięcia opodatkowania pracy jest po prostu praca "na czarno" – bez podpisanej umowy, bez rejestrowania pracy. Zatrudnianie pracowników "na czarno" ma jednak wiele wad, stąd bywa przez przedsiębiorców wykorzystywane niechętnie, w niektórych tylko branżach i najczęściej w odniesieniu do pracowników tymczasowych.

Przede wszystkim, zatrudnienie "na czarno" powoduje duże ryzyko w trakcie kontroli. Wytłumaczenie się organowi kontrolnemu z nielegalnego pracownika jest trudne, choć nie niemożliwe. Pracodawca i pracownik pracujący „na czarno” często obniżają ryzyko podpisując umowę o pracę bez wypełnienia pól dotyczących daty. W razie kontroli pracodawca po prostu wpisuje bieżącą datę jako datę podpisania umowy, stwarzając w ten sposób pozory, że pracujący na czarno pracownik został dopiero co zatrudniony.

Stąd zatrudnienie "na czarno" ma zazwyczaj miejsce w branżach, w których ryzyko skutecznej kontroli jest minimalne, np. w sektorze rolniczym, w branży budowlanej (budownictwo jednorodzinne i rekreacyjne), czy w usługach typu "rodzinnego", jak sprzątanie, opieka do dzieci i in.

"Na czarno" pracują bardzo często obcokrajowcy, których praca jest tańsza niż praca polskich pracowników.

W przypadku pracowników stałych, pracujących w zakładzie przedsiębiorcy znacznie częściej stosowane są innego rodzaju oszustwa, polegające na deklarowaniu zaniżonej wysokości faktycznego wynagrodzenia. Zazwyczaj odbywa to się w ten sposób, że do umowy o pracę wpisywana jest kwota niższa niż faktycznie wypłacana. W przypadku osób o niskim wynagrodzeniu – zbliżonym do pensji minimalnej – zaniżenie odbywa się najczęściej poprzez wpisanie do umowy o pracę części etatu. Oba sposoby są zresztą

często łączone.

Ukrywanie przychodu

Podobnie jak w przypadku oszustw związanych z zatrudnieniem istnieje pewna grupa przedsiębiorców, która nigdy nie rejestruje się i nie ujawnia prowadzenia działalności gospodarczej. Prowadzenie działalności gospodarczej bez jej ujawnienia jest jednak dość ryzykowne, w związku z tym stosowane jest głównie w przypadkach, w których ryzyko ujawnienia w trakcie kontroli jest niewielkie: przede wszystkim w branży budowlano-remontowej (usługi świadczone w domach osób prywatnych), w sprzedaży obwoźnej, w handlu na dużych targowiskach, bazarach, giełdach samochodowych itd. Nieujawniona działalność gospodarcza jest prowadzona również często w przypadku usług świadczonych dla ludności, jak np. korepetycje i prywatne nauczanie.

Fikcyjne koszty

Zdarza się, że u nieuczciwego podatnika wystąpi duży dochód do opodatkowania lub podatek VAT do zapłacenia. W takich przypadkach najczęściej stosowaną metodą są fikcyjne koszty. Metodą najprostszą jest chałupnicza "produkcja" czy raczej podrabianie faktur. To metoda prosta lecz jednocześnie najbardziej ryzykowna.

Transfer zysków za granicę

W przypadku większych firm, gdy podatnik ma istotny dochód do opodatkowania, często bywają wykorzystywane struktury międzynarodowe. Najczęstszy i najprostszy mechanizm polega na tym, że zagraniczna spółka założona w kraju o niskim opodatkowaniu (np. Cypr lub Luksemburg) "świadczy" usługi niematerialne na rzecz polskiego podmiotu, np. doradcze, związane z zarządzaniem etc.

- Transfer zysku z jurysdykcji polskiej do cypryjskiej lub luksemburskiej powoduje znaczący spadek całkowitego obciążenia podatkowego – dodaje Mirosław Barszcz z BCC.

Stanisław Siwak

[email protected]

17 867-22-45