Jeden z kultowych budynków w Iwoniczu-Zdroju przechodzi metamorfozę. Nowy wystrój „Wczasowicza” w Domu Zdrojowym [ZDJĘCIA]

Drewniany budynek przy placu Dietla 2 to historyczny budynek Domu Zdrojowego. Jego główna sala to dawna sala balowa rodziny Załuskich. Dziś w budynku siedzibę mają Centrum Kultury i Czytelnictwa oraz Ośrodek Pomocy Społecznej.

„Wczasowicz” przez lata kojarzył się z mieszczącym się w nim kinem. Sala, gdzie wyświetlano filmowe projekcje, nie pełniła jednak wyłącznie funkcji sali kinowej. Była to także sala widowiskowa.

- Piękna, zabytkowa, reprezentacyjna, a zarazem jedyna służąca potrzebom kulturalnym w uzdrowisku. Pomimo ograniczeń musi spełniać wiele funkcji: jest salą kinową, koncertową w niej odbywają się konkursy dla dzieci, młodzieży i dorosłych - mówi Dorota Świstak, dyrektorka Centrum Kultury i Czytelnictwa.

To właśnie szefowa tej instytucji jest pomysłodawczynią projektu przeobrażenia „Wczasowicza” w miejsce, które ma tętnić życiem, przyciągać mieszkańców i kuracjuszy ciekawymi wydarzeniami, a zarazem być miejscem klimatycznym i funkcjonalnym. Pierwsze zmiany już przeprowadzono, zmieniając wyposażenie wnętrza.

- Kurtyny i kotary po prawie 40 latach, straciły swoją świetność. Wypłowiały, przepuszczały światło. Krzesła wysłużyły się, a ich ułożenie kinowe ograniczało różnorodność działań - tłumaczy potrzebę zmian Dorota Świstak.

Zasłony sceniczne i okienne zostały wymienione na nowe. Odświeżono ściany. Zakupiono też 150 wygodnych krzeseł i 30 okrągłych stolików. Zastąpiły one rzędy wyeksploatowanych foteli kinowych.

- Teraz będzie można dowolnie kształtować przestrzeń na potrzeby różnych wydarzeń kulturalnych. Mamy możliwość organizacji na przykład spotkań dla seniorów, zajęć tanecznych, sympozjów i spotkań gmin uzdrowiskowych, szkoleń, warsztatów - wylicza Dorota Świstak.

Czy to oznacza, że kino we „Wczasowiczu” przestanie istnieć? Dorota Świstak tłumaczy, że w wielu małych miejscowościach kina nie przetrwały i podobne problemy miało kino w Iwoniczu-Zdroju.

- Od czterech lat nie prowadzimy już odpłatnych seansów, które generowały wyłącznie koszty. Frekwencja ograniczała się do kilku osób. Natomiast systematycznie wyświetlane są i będą bezpłatne filmy dotyczące historii Podkarpacia, Iwonicza-Zdroju oraz filmy przyrodnicze - mówi.

Lifting sali był możliwy dzięki wsparciu z Funduszu Promocji Kultury. Dofinansowanie wyniosło blisko 76 tysięcy złotych.

- Koszt przedsięwzięcia przekroczył 142 tysiące złotych, gmina tę drugą połowę wyłożyła ze swojego budżetu - mówi Jacek Rygiel, wiceburmistrz Iwonicza.

Jak dodaje, to wstępne zmiany. Bo władze gminy planują kompleksową przebudowę zabytku przy Placu Dietla 8.

- To projekt z „wyższej półki”, koszt szacujemy na około 14 milionów złotych. Zakłada renowację całego obiektu, włącznie z elewacją i dachem, oraz zmianę sposobu użytkowania wnętrza. Sala kinowa ma być całkowicie odnowiona, z nowoczesnym nagłośnieniem, automatycznie składanymi krzesłami na widowni. Także wszystkie pozostałe pomieszczenia mają być wyremontowane i odnowione. Powstanie biblioteka multimedialna - mówi wiceburmistrz Rygiel.

Na razie plany te nie mają terminu realizacji, bo gmina musi znaleźć źródło finansowania.

- Składaliśmy wnioski do programu polsko-norweskiego, ale się nie udało. Czekamy na pojawienie się innych możliwości - mówi Jacek Rygiel.

Nową odsłonę sali „Wczasowicza” mieszkańcy będą mogli poznać po Nowym Roku.

- Planujemy spotkanie połączone z prezentacją wnętrza i pomysłów - mówi Dorota Świstak.

Jak mówi dyrektorka Centrum Kultury, nowe krzesła i stoliki będą nadal stanowić wyposażenie sali widowiskowej po modernizacji „Wczasowicza”. Ale już teraz dzięki nim sala zyskała fajny klimat i jest bardziej funkcjonalna.

- Możemy je ustawić na potrzeby kina, koncertów, występów teatralnych. Planujemy założenie zespołu tanecznego i grupy teatralnej. Chcemy wrócić do tradycji w naszym uzdrowisku czyli stworzyć kółko szachowe i organizować rozgrywki. W planach są spotkania pod hasłem „Aktywny senior – szczęśliwy junior”. Chcemy też zrobić kurs tańca towarzyskiego dla seniorów i kuracjuszy. To jedna z lepszych form spędzania wolnego czasu bo taniec to też forma terapii i środek antydepresyjny - mówi Dorota Świstak.

Dodaje, że pomysłów na działalność z wykorzystaniem odnowionej sali „Wczasowicza” jest wiele.

- Mamy zabytkowy 90 letni fortepian marki Steinway na którym grał jeszcze hrabia Iwo Załuski, chcemy organizować prezentacje młodych talentów muzyki klasycznej - zapowiada. I dodaje, że oczywiście kontynuowana będzie dotychczasowa oferta kulturalna, koncerty czy spektakle.

Dom zdrojowy jest jednym z symboli uzdrowiska Iwonicz-Zdrój i cennym przykładem architektury drewnianej. Jego historię przedstawiła nam Halina Habrat-Józefczyk, prezeska Stowarzyszenia Przyjaciół Iwonicza-Zdroju.

Budynek został wzniesiony 1860 roku, w pierwszym roku zarządzania Zakładem Zdrojowym przez Michała Załuskiego, syna Karola i Amelii, prawdopodobnie według wcześniejszego projektu jego matki.

Jest to budynek drewniany jednopiętrowy, dwukondygnacyjny w układzie poziomym zbliżonym do litery F, w stylu nawiązującym do XVIII- wiecznych budowli klasycystycznych. W 1887 jego południowa fasada została ozdobiona werandą z łukami mauretańskimi i bogato rzeźbioną w drewnie koronkową ornamentyką.

Pierwotnie, przez ćwierćwiecze, spełniał rolę hotelu zajezdnego, do czasu wzniesienia nowego Hotelu Murowanego (obecna siedziba gminy) oraz rozbudowy Łazienek Mineralnych.

Od lat 80 XIX stulecia pełnił funkcję Domu Zdrojowego z salą balowo-widowiskową, restauracją, salonami gier i pokojami gościnnymi. Funkcję tę pełnił do II wojny światowej. Po II wojnie, końcem lat 40-tych, w budynku urządzono Powszechny Dom Kultury z biblioteką, salą widowiskowo-kinową, radiowęzłem a pokoje zostały zaadaptowane na mieszkania dla pracowników uzdrowiska.

Od 1960 roku piętro pełniło funkcję sanatorium ze stołówką dla pawilonów Jedność Robotnicza, Sanato i Mały Orzeł. W latach powojennych budynek ulegał stopniowemu zużyciu i dekapitalizacji. Od 2004 budynek przeszedł własność gminy, która przeprowadziła jego remont. Początkowo mieściła się w nim siedziba Gminnego Ośrodka Kultury a obecnie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Na parterze nadal funkcjonuje restauracja i Centrum Kultury i Czytelnictwa z salą widowiskową ”Wczasowicz”.