Kto powinien skorzystać z konsultacji endokrynologa?

- Jak można pomóc dzieciom z niedoborem hormonu wzrostu?

- Po pierwsze, trzeba je wyselekcjonować. Istnieje cały system diagnoz, które na to pozwalają. Lecz nie zawsze on dobrze funkcjonuje. Piękne idee, absolutnie słuszne wskazania towarzystw medycznych, w Polsce bardzo często nie są realizowane. A jeżeli nie przeprowadzimy w porę i we właściwy sposób w ramach bilansu stanu zdrowia dzieci pomiaru ich wzrostu ściśle zaprogramowanego przepisami, nie uda się nam wykazać, czy przyrost ten między jednym, a drugim bilansem mieści się w normie i nie jest za mały.

- A czy przywiązuje się właściwą wagę do pomiaru wzrostu dziecka?

- Taki pomiar jest często robiony "na oko". Tymczasem, jeżeli w bilansie zdrowia dwulatka nie wykona się właściwie pomiaru jego wzrostu, to już u czterolatka nie można stwierdzić, czy przyrost wzrostu w ciągu dwóch lat jest prawidłowy. I nie wiemy, czy dziecko już cierpi na deficyt wzrostu, czy nie. Pomiary niedokładne nie pozwalają w miarę wcześnie wyselekcjonować dzieci z niedoborem wzrostu. A jedynie wczesne jego rozpoznanie pozwala rozpocząć właściwe leczenie. Ono z kolei daje dziecku szansę by w wieku szkolnym nie wyróżniało się zbyt niskim wzrostem wśród grona rówieśników.

- Niskie dziecko bywa przez rówieśników wyśmiewane i przechodzi prawdziwą gehennę!

- Tak. Co z kolei ma bardzo zły wpływ na jego psychikę. Dziecko niższe często traktowane jest już w rodzinie jak dziecko młodsze, stawia się mu mniejsze wymagania, a to nie jest bez wpływu na rozwój jego osobowości. Wczesne rozpoznanie przyczyny niedoboru wzrostu to pierwszy warunek do spełnienia celu leczenia. A ten cel jest dwojaki: Chodzi o osiągnięcie w wieku dorosłym normalnego wzrostu, a także o to by przez cały tak ważny dla rozwoju dziecka okres szkolny nie wyróżniało się ono niskim wzrostem w środowisku rówieśników, nie cierpiało i nie było dyskryminowane.
- Kto odpowiada za zdrowie dziecka jeśli idzie o niedobór wzrostu?

- Tak naprawdę, ta odpowiedzialność od urodzenia, przez cały okres wczesnodziecięcy i szkolny przeniesiona została w Polsce z instytucji do tego powołanych na barki rodziców. A oni, często zapracowani, nie mają czasu i nie pamiętają by ze swoja pociechą co jakiś czas iść do poradni dla dzieci zdrowych i kontaktują się z lekarzem pediatrą zazwyczaj w przypadkach zachorowań. Z tego powodu obecnie w Polsce bardzo została ograniczona możliwość wczesnego wykrywania u dzieci wielu niepokojących nieprawidłowości, m.in. niedoboru wzrostu. A od tego, kiedy właściwe leczenie zostanie rozpoczęte zależy jaki będzie jego wynik. Jeżeli rodzice nie otrzymają pisemnego zawiadomienia o zgłoszeniu się z dzieckiem na bilans jego stanu zdrowia, to może się zdarzyć, że umknie to ich uwadze. Rodzice obecnie muszą sami pamiętać by zgłaszać się w określonym wieku dziecka do poradni na bilans stanu jego zdrowia. Mało tego, powinni także zwrócić uwagę na to, by był on prawidłowo wykonany.

- Dużo mówi się o anoreksji i bulimii. Czy są one związane z hormonami?

- Anoreksja i bulimia są chorobami psychiatrycznymi. Wszystkie zaburzenia hormonalne, które w nich występują bywają wtórne. Tak samo, jak pewne przesunięcia albo różnice hormonalne występujące u ludzi wychudzonych lub otyłych. Nie są to choroby spowodowane zaburzeniami czynności gruczołów dokrewnych wydzielających hormony.

- Coraz więcej osób cierpi na nadwagę. Chyba nie jest to tylko sprawa defektu kosmetycznego?

- Nie jest. Zostało stwierdzone, że otyli żyją krócej. Ponad to otyłość przesuwa człowieka w grupę ryzyka wielu innych chorób. Otyli częściej zapadają na różnego typu przewlekłe schorzenia, a co za tym idzie większe środki muszą być kierowane na ich leczenie. Leczenie chorób, na które cierpią otyli pochłania z kolei te środki, które mogły by być spożytkowane na walkę z innymi schorzeniami.

- Celowym i mądrym jest zapobiegać otyłości?

- Jak najbardziej! Choć jest to trudne na świecie i od jakiegoś czasu także w Polsce ze względu na w sumie jednak dość powszechną dostępność jedzenia i komfort w tym zakresie, który zaistniał i u nas pomimo sporego marginesu ubustwa. A przecież jako ludzie jesteśmy genetycznie przystosowani do okresów głodu. Tymczasem łatwy dostęp do jedzenia sprawia, że jemy co najmniej o jedna trzecią więcej niż jest to konieczne. Zupełnie nie doceniamy tego, że woda, zwana nie bez powodu napojem życia, jest jednym z najważniejszych i najniezbędniejszych składników pokarmowych. Badania wykazały, że picie wody pomaga likwidować tłuszcz. Dlatego zalecam picie jej przez cały dzień, nie tylko gdy odczuwamy silne pragnienie. Pijmy ją w równych porcjach, najlepiej pełną szklankę na pół godziny przed jedzeniem. Wtedy woda nie rozrzedza soków trawiennych, dobrze wpływa na trawienie, skraca jego czas i nie obciąża żołądka. Ponieważ w dietach odchudzających zaleca się 5 posiłków dziennie, zatem 5 szklanek wody plus herbata, kawa, zupa, dadzą w sumie zalecaną ilość 1,5 do 2 litrów dziennie. Woda zwiększa liczbę kalorii spalanych podczas codziennych zajęć oraz w trakcie ćwiczeń fizycznych, pomaga w usuwaniu nadmiaru sodu, który może powodować zatrzymywanie płynów, nawilża skórę, dzięki czemu staje się ona gładsza, bardziej miękka i elastyczna.

- Ruch i aktywność fizyczna, bez nich też nie ma racjonalnego odchudzania?

- Wysiłek fizyczny sprzyja nie tylko utracie tkanki tłuszczowej, ale chroni mięśnie i zdecydowanie przyśpiesza przemianę materii. Z aktywnością fizyczną na pewno nie należy czekać do zakończenia kuracji odchudzającej, lecz wdrożyć ćwiczenia i ruch od samego jej początku, dostosowując je do swoich możliwości, stanu zdrowia i wielkości nadwagi.

- Powszechnie uważa się, że najlepszy jest spacer, jazda na rowerze i pływanie?

- Najogólniej ujmując, jest to prawda. Jak wiadomo, brak ruchu to jedna z przyczyn przyrostu kilogramów. Gdy jest ich za dużo, rośnie niechęć do wysiłku fizycznego, w efekcie mamy osłabione mięśnie, a to sprzyja kontuzjom. Dlatego zanim zaczniemy uprawiać jogging lub aerobik, warto zadbać o bezpieczne wzmocnienie mięśni i poprawę kondycji.

- Kto bezwzględnie powinien skorzystać z konsultacji endokrynologa?

- Chorzy, którzy mieli do czynienia z nowotworem złośliwym i zostali wyleczeni powinni zgłosić się do endokrynologa. Ponieważ bardzo agresywne leczenie prawie zawsze pozostawia jakieś ślady w układzie hormonalnym. Wielu lekarzy endokrynologów wybiera jako specjalizację tylko cząstkę endokrynologii. Przykładem cukrzyca, która jest typową chorobą endokrynologiczną. Jest wielu znakomitych diabetologów, którzy endokrynologię ograniczają właśnie do leczenia cukrzycy. Są endokrynolodzy, znakomicie znający się na chorobach tarczycy, a nie bardzo poruszający się w innych dziedzinach endokrynologii. Całe życie zabiegałem o to, by nie zawęzić się do jakiejś specjalnej dziedziny endokrynologii ale być omnibusem w tej dziedzinie.