Minimalny CIT – nowe wyzwanie dla podatników

Minimalny CIT został wprowadzony wraz z wejściem w życie „Polskiego Ładu” czyli ostatniej, kompleksowej reformy systemu podatkowego. Nowy art. 24ca ustawy o CIT miał być odpowiedzią na potrzebę zapewnienia sprawiedliwszej alokacji obciążeń podatkowych oraz zwiększenia transparentności działalności gospodarczej w Polsce. Regulacja ta ma również na celu promowanie uczciwej konkurencji między przedsiębiorstwami oraz zapobieganie erozji podstawy opodatkowania.

Początkowo zmiany miały dotyczyć już roku podatkowego 2022. Ustawodawca, zdając sobie sprawę z wyzwań związanych z adaptacją do nowych przepisów zdecydował jednak na wydłużenia czasu na przygotowanie się do nowych przepisów. Zgodnie z 38ec ust. 1 ustawy o CIT „Zwalnia się podatników obowiązanych do zapłaty minimalnego podatku dochodowego z obowiązków określonych w art. 24ca za okres od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.”. Oznacza to, że obowiązek wyliczenia oraz zapłaty podatku minimalnego dotyczy dopiero 2024 r.

Zgodnie z nowymi przepisami minimalny CIT dotyczy spółek oraz podatkowych grup kapitałowych, które w danym roku podatkowym poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, lub osiągnęły niski udział dochodów z takich źródeł w swoich przychodach – 2%, tzw. niska dochodowość. Ustawodawca określił, że stawka minimalnego CIT-u wynosi 10% podstawy opodatkowania. Wprowadził jednocześnie złożony mechanizm obliczania tej podstawy, który uwzględnia różnorodne czynniki ekonomiczne i finansowe przedsiębiorstw (zysk operacyjny, tzw. EBIT, koszty finansowania dłużnego, koszty usług niematerialnych). Podatnicy mają jednak możliwość wyboru uproszczonej formy opodatkowania, tj. przyjąć za podstawę opodatkowania 3% przychodów operacyjnych (bez przychodów ze źródeł kapitałowych).

Przy wyliczeniu udziału dochodu w przychodach należy też zwiększyć przychody o koszty np. amortyzacji, leasingu, część kosztów pracowniczych. Ustawa przewiduje również szereg wyjątków od obowiązku płacenia minimalnego podatku, w tym dla nowo powstałych przedsiębiorstw, małych podatników CIT, przedsiębiorstw finansowych, a także dla podmiotów, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, o ile podmiot ten nie posiada udziałów (akcji) w kapitale innej spółki. Warto zauważyć, że podmioty, które są w Programie Współdziałania, są zwolnione z podatku minimalnego.

Wprowadzenie minimalnego podatku dochodowego stanowi istotne wyzwanie dla przedsiębiorców, którzy muszą teraz dokładnie przeanalizować swoją sytuację podatkową i dostosować strategie działalności gospodarczej do nowych realiów prawnych. Konieczność zrozumienia i właściwej aplikacji skomplikowanych przepisów wymaga dokładnej analizy własnej sytuacji finansowej już w 2024 r., aby przy składaniu deklaracji za 2025 r. podatnik był świadomy, czy istnieje obowiązek zapłaty podatku minimalnego CIT-u. Minimalny CIT można odliczyć od „klasycznego” CIT-u, ale możliwość ta jest ograniczona do 3 kolejnych lat podatkowych.

Wprowadzenie minimalnego podatku dochodowego od osób prawnych stanowi znaczące wyzwanie dla przedsiębiorców. Dokładna analiza sytuacji finansowej podatnika pozwoli na ocenę czy i w jakim zakresie będzie ono podlegało minimalnemu CIT. Wymaga to jednak starannej kalkulacji. Aby uniknąć nieprzewidzianych obciążeń podatkowych, przedsiębiorstwa powinny już teraz rozpocząć analizę swoich finansów i strategii działalności gospodarczej.

Wprowadzenie minimalnego CIT-u wpływa na branże w niejednorodny sposób. Największe ryzyko zapłaty minimalnego CIT-u dotyka podmioty z niską dochodowością lub sezonowymi stratami. Z tego powodu przedsiębiorstwa z sektorów takich, jak hotelarstwo, gastronomia, transport czy handel detaliczny lub hurtowy powinny szczególnie dokładnie przemyśleć swoją politykę podatkową i rozważyć ewentualne korekty.

Z całą pewnością przygotowanie się do minimalnego CIT-u wymaga nie tylko głębokiego zrozumienia nowych przepisów, ale również umiejętności ich prawidłowe zastosowania w praktyce biznesowej. Nasz zespół ekspertów podatkowych oferuje wsparcie w analizie, planowaniu oraz optymalizacji strategii podatkowej, aby dostosować działalność Państwa firmy do nowych wymogów. Zachęcamy zatem do kontaktu w celu uzyskania indywidualnej konsultacji.

dr Marzena Kidacka – radca prawny, doradca podatkowy, doradca restrukturyzacyjny, partner w AXELO Prawo i Podatki
dr Radosław Bulejak – radca prawny, doradca podatkowy, senior associate w AXELO Prawo i Podatki