Na ścieżkach patrona Lwowa. Pustelnia św. Jana z Dukli [ZDJĘCIA]

Trafić tam można bardzo łatwo. Z drogi S19 prowadzącej w kierunku Barwinka i dalej na Słowację, trzeba w Trzcianie skręcić w prawo i asfaltową, wąską drogą (około 2 kilometry), prowadzącą w górę dojechać do parkingu przy lesie. Dalej dróżką, także asfaltową, trzeba przejść około 300 metrów do pustelni lub dłuższą leśną ścieżką ze stacjami Drogi Krzyżowej.

To niezwykle urokliwe miejsce. Cisza, spokój. Oprócz pielgrzymów, którzy przyjeżdżają tutaj po wodę do groty ze źródełkiem, można spotkać jedynie turystów wędrujących czerwonym szlakiem.

Według przekazów św. Jan z Dukli urodził się w 1414 r. i w młodości prowadził pustelnicze życie w okolicznych lasach, m.in. na wzgórzu Zaśpit. Pustelnia założona została po beatyfikacji Jana z Dukli w 1769 r. z fundacji arystokratki Marii Amalii z Bruhlów Mniszchowej. Jak głosi legenda Marii Amalii, właścicielce Dukli, św. Jan objawił się we śnie, polecając jej, wybudować na miejscu swej pustelni kaplicę. Murowana kaplica spłonęła w 1883 roku. W jej miejsce w 1887 roku z fundacji Cezarego Męcińskiego wzniesiono nową, także drewnianą kaplicę. Trzecią, zachowaną do dnia dzisiejszego neogotycką murowaną kaplicę, zbudowano w latach 1906-1908 staraniem gwardiana bernardynów dukielskich Ambrożego Ligasa, według projektu bernardyna o. Kamila Żarnowskiego. Znajdująca się w niej polichromia przedstawiająca życie Jana, namalowana została przez sanockiego malarza Władysława Lisowskiego.

Obok świątyni znajduje się drewniany dom rekolekcyjny, tzw. dom pustelnika oraz taras ze sztuczną grotą, mieszczącą źródełko, z którego pielgrzymi czerpią wodę, przypisując jej właściwości lecznicze. W kościółku od maja do października odprawiane są w niedziele i święta msze święte o godz. 12 i 16, a w dni powszednie o 18 (w październiku o godz. 17). Uroczyste odpusty odbywają się „na puszczy” w drugą sobotę lipca. Na pustelni odbywają się także uroczyste rozpoczęcia i zakończenia sezonów motocyklowych oraz rozpoczęcie sezonu myśliwskiego na św. Huberta.

Dokładna data jego urodzin nie jest znana. Doczekał późnej starości i zmarł w 1484 roku, dlatego przyjęto, iż musiał się urodzić co najmniej 70 lat wcześniej tj. około 1414 roku.

Dom, w którym przyszedł na świat św. Jan, leżał w południowej części Dukli, na tzw. Wyższym Przedmieściu przy ul. Kaczyniec. O jego rodzicach wiemy tylko tyle, że byli dosyć zamożnymi mieszczanami, których stać było na to by posłać do szkoły swojego syna. Na wzgórzu Zaśpit prowadzić życie pustelnicze.

Wstąpił do klasztoru oo. franciszkanów w Krośnie, gdzie następnie był przełożonym klasztoru, a we Lwowie sprawował urząd kustosza w kustodii ruskiej, któremu podlegało 7 klasztorów. Zajmował stanowisko niemieckiego kaznodziei i urząd ten sprawował w kościele św. Ducha, gdzie gromadzili się niemieccy mieszkańcy Lwowa.

Po 25 latach życia i pracy w zakonie franciszkańskim, wstąpił do zakonu bernardynów, surowszej profesji, której stał się wielkim zwolennikiem. We Lwowie był powszechnie szanowany jako wybitny kaznodzieja i spowiednik, cieszył się opinią pobożnego i gorliwego zakonnika, modlącego się także w nocy. Przed śmiercią stracił wzrok. Został pochowany we Lwowie i jak pisał o. Jan z Komorowa, „słynie z niezliczonych cudów i to nie tylko wśród prawowiernego ludu chrześcijańskiego, lecz także wśród schizmatyków”. Jego grób był licznie odwiedzany, a sławę zyskał, gdy za jego wstawiennictwem, chorzy doznawali łask i cudów uzdrowienia. Przypisuje mu się wiele cudów, w tym także dwukrotne uratowanie Lwowa przed najeźdźcami. Rozwój jego kultu następował bardzo szybko, ale beatyfikowany został dopiero w 1733 r. Papież Klemens XII zaliczył Jana z Dukli w poczet błogosławionych. Wkrótce został patronem Korony i Litwy. Obecnie jest patronem Polski oraz Dukli i Lwowa.

Starania o kanonizację przerwały rozbiory Polski, a po II wojnie światowej na przeszkodzie stanęły rządy komunistyczne. Dopiero w latach 90. minionego wieku została opracowana dokumentacja historyczna, która stała się podstawą dekretu o heroiczności cnót bł. Jana z Dukli. Równocześnie uznano cud, który zdarzył się za jego wstawiennictwem, a polegający na uzdrowieniu z ciężkiej choroby nóg mieszkanki Lwowa Anny Maksymiak.

Jan z Dukli został kanonizowany przez papieża Jana Pawła II 10 czerwca 1997 r. podczas mszy na lotnisku w Krośnie.

Pustelnia jest najbardziej znanym miejscem kultu św. Jana z Dukli. W 2000 roku pustelni groziło osuwisko powstałe u podnóża kościółka. Została wtedy uszkodzona grota z cudownym źródełkiem. Na szczęście udało się zabezpieczyć zbocze i uratować cenny zabytek. Sama budowla i przylegający do niej teren został wpisany do obszarów chronionych Natura 2000 ze względu na mieszkające na strychu chronione nietoperze.

Ponadto na stokach góry Cergowej (tzw. Złota Studzienka) i Piotrusia znajdują się źródełka związane z życiem świętego. Do „Złotej Studzienki” prowadzi ścieżka przyrodnicza o tej samej nazwie. W trzecią niedzielę lipca przy źródle odbywa się odpust ku czci świętego Jana z Dukli. Natomiast na stokach góry Piotruś wybudowano kapliczkę.

Jednak głównym miejscem kultu św. Jana z Dukli, XV-wiecznego zakonnika, jest klasztor i kościół oo. bernardynów w Dukli. Świątynia powstała w 1741 r., a jej fundatorem był właściciel miasta Józef Wandalin Mniszech. Do nowego kościoła w 1743 r. sprowadzono ze Lwowa relikwie bł. Jana. Trumna z relikwiami zakonnika została sprowadzona w 1946 r. do Rzeszowa, a następnie w 1974 r. do Dukli. Relikwie świętego znajdują się w specjalnie przygotowanej kaplicy.

[galeria][/galeria]