Owoce i warzywa zdrożały, zamiast tanieć

Powódź dotknęła ponad 18 tysięcy ze 180 tysięcy podkarpackich gospodarstw. Aż 2 tys. obejść zostało doszczętnie zniszczonych. Straty liczą nie tylko rolnicy, których zalała wielka woda. Ulewne deszcze sprawiły, że w regionie słabiej obrodziły krzewy i drzewa. Owoce są kiepskiej jakości.

- Tegoroczne zbiory i plony będą aż o 40 proc. mniejsze niż w roku ubiegłym - wylicza Stanisław Bartman, prezes Podkarpackiej Izby Rolniczej.

Dwa razy drożej

To natychmiast odbiło się na cenach warzyw i owoców, które poszybowały w górę. Za sałatę płacimy dziś 1,60 - 2 zł. Rok temu za tę samą sumę kupilibyśmy dwie główki. Dwukrotnie droższe są morele, brzoskwinie i śliwki. Więcej płacimy także m. in. za pomidory, ogórki czy młodą cebulę.

- Zauważyłam, że ceny są wyższe niż rok temu. Za kolbę kukurydzy na ubiegłych wakacjach płaciłam 80 gr. Teraz - 1,5 zł - wylicza Danuta Proszak, mieszkanka Rzeszowa, którą spotkaliśmy na targu przy ul. 8 Marca.

Okazja dla spekulantów

Jak wzrosły ceny warzyw i owoców?

koniec lipca 2009 - koniec lipca 2010

pomidor: 2-2,6 zł/kg - 3-3,3 zł/kg
cebula młoda: 1,4 zł/kg - 1,6-1,8 zł/kg
sałata zielona: 0,80 gr.-1zł/szt. - 1,6-2 zł/szt.
brzoskwinie: 1,5 zł-2 zł/kg - 3-4 zł/kg
morele: 2-4zł/kg - 4-6 zł/kg
śliwki: 1,5-2,5 zł/kg - 2-5 zł/kg

Źródło: PCH Agrohurt w Rzeszowie, ceny brutto

Klęska w rolnictwie to główna przyczyna wyższych cen. Ale nie jedyna.

- Podejrzewam, że zadziałał dodatkowo taki mechanizm: pośrednik ustalając cenę towaru, np. jabłek, dorzuci do niej kilkanaście groszy ekstra. Zrobi to uznając, że skoro owoców jest mało, to ludzie i tak zapłacą więcej, byle je tylko dostać. Taka sytuacja prowadzi do nadmiernych podwyżek - ostrzega Krzysztof Kaszuba z Wyższej Szkoły Zarządzania.

Zdaniem rzeszowskiego ekonomisty z roku na rok ubywa także drobnych producentów warzyw i owoców. Takich, którzy mieli grządki w przydomowych ogródkach czy na działkach.

- Udział w rynku takich osób nie był może duży, ale z pewnością znaczący. Również wpływał stabilizująco na ceny - twierdzi Kaszuba.

Co będzie za rok?

Zalane sady potrzebują czasu, by się odrodzić. Żeby jednak tak się stało, sadownikom musi sprzyjać pogoda.

- Jeśli zima będzie łagodna, a wiosna minie bez przymrozków, jest nadzieja, że przyszłoroczne plony będą dobre - mówi Stanisław Bartman.

Czy jest szansa, że ceny wówczas spadną? Z pewnością powinny być niższe niż teraz. Zdaniem ekonomistów, nie ma jednak co liczyć, że spadną do poziomu z 2009 r. Dlaczego? Bo się uśrednią. Oto przykład: jeśli zeszłego lata morele kosztowały 2 zł za kilogram, a w tym dwa razy tyle, to za rok ich cena najprawdopodobniej będzie oscylować w granicach 3 zł.