Panika wśród nauczycieli. Nadciąga fala zwolnień

47 szkół zamkną w tym roku podkarpackie gminy, bo nie stać ich na utrzymanie placówek. Do szkół puka też niż demograficzny. W wielu nie udało się zrobić naboru do pierwszych klas.

Niedobór uczniów odbije się na etatach i pensjach 47 tysięcy nauczycieli na Podkarpaciu.

Odprawy w wysokości 6-miesięcznego wynagrodzenia należą się tylko nauczycielom mianowanym i dyplomowanym zatrudnionym na czas nieokreślony. Zwalniani nauczyciele mogą też przejść w tzw. stan nieczynny, czyli brać odprawę co miesiąc do lutego i liczyć, że w tym czasie zwolni się dla nich miejsce. Jeśli nie, to po lutym automatycznie rozwiązuje się z nimi umowę o pracę. Z tej formy korzysta niewielu pedagogów.

- W Rzeszowie do zwolnienia typowanych jest 50 nauczycieli z różnych szkół. To osoby głównie w średnim wieku, którym brakuje sporo lat do emerytury - mówi Bogusława Buda, szefowa rzeszowskiej Solidarności Oświatowej. - Utratą pracy najbardziej zagrożeni są nauczyciele języka niemieckiego, wuefiści, poloniści oraz uczący innych języków, np. hiszpańskiego i angielskiego.

W Rzeszowie 85 nauczycieli może mieć okrojone pensum z 18 godzin tygodniowo nawet do 9, 11, 13.

- Pedagodzy zgadzają się na takie rozwiązanie, bo przecież za coś chcą żyć - twierdzi Buda. - Dotychczas tak wielkich zwolnień i cięć etatów nie było. Naprawdę jest nieciekawie.

W zlikwidowanej Szkole Podstawowej w Błędowej Tyczyńskiej pracę straciło 9 pedagogów. Tylko dwoje dostało propozycję przejścia do innych szkół.

- Te cięcia nie dotyczą tylko szkoły w Błędowej - mówi Krzysztof Grad, wójt Chmielnika. - W szkołach brakuje dzieci. W gimnazjum samorządowym udało się otworzyć tylko dwie dwudziestoosobowe pierwsze klasy. Dla części nauczycieli zabrakło więc godzin do pełnego etatu. Nie przedłużyliśmy umów tym, którzy mieli zatrudnienie na czas określony.

Ryszard Wojnar, szef sekcji "S" oświatowej w Przemyślu mówi, ze w jego regionie zwolnienia grożą 43 nauczycielom. M.in. dlatego, że będzie kilkanaście oddziałów mniej.

- Tak źle jeszcze nie było. Pracę stracą głównie stażyści i kontraktowi, czyli z najniższym stopniem awansu. Oni byli zatrudniani na rok. Ze szkół odejdą więc młodzi, ambitni pedagodzy - ubolewa. - W kolejnych latach będą zwalniani także mianowani i dyplomowani.

Sytuację 2 - 3 nauczycieli uratować mogą koledzy przechodzący na emeryturę lub biorący roczny urlop na podratowanie zdrowia.

Józef Żydownik, wójt gminy Bircza, w której na czarnej liście znalazły się podstawówki w Żohatynie, Korzeńcu, Hucie Brzuskiej i Kuźminie szacował, że etaty straci 16 nauczycieli.

- Nie będzie tak tragicznie. Dwie szkoły przejęły Stowarzyszenie. Z dwóch część nauczycieli przejdzie do ZS w Birczy, część odeszła na emeryturę. Wyjdziemy więc na zero, jeśli chodzi o zwolnienia - podsumowuje wójt.

W krośnieńskim najgorsza sytuacja jest w gminie Jedlicze.

- Z ośmiu klas w gimnazjach zostały cztery - mówi Jan Bałuka z krośnieńskiej "S" oświatowej. - To w przeliczeniu daje 6 etatów mniej. Niektórzy nauczyciele dostali wypowiedzenia. Inni mają niższe pensum. W gminie Dukla w 4 wioskach szkoły idą w ręce Stowarzyszeń. Nauczyciele, jeśli uratują miejsca pracy, to będą zatrudniani już z kodeksu pracy. A to może oznaczać niższe zarobki.

W powiecie stalowowolskim udało się obronić przed zwolnieniami.

- Ale za rok będzie o wiele gorzej. Szczególnie w gimnazjach i szkołach średnich - spodziewa się Krystyna Sakowska z oświatowej "S". - Niebezpieczne są plany minister edukacji cięć godzin lekcyjnych. Wyliczono, że dziś licealista ma przez 3 lata 510 godz. polskiego (w klasach niehumanistycznych). Ta liczba ma zmaleć do 360. To także przełoży się na redukcję etatów.

Mniej godzin dla nauczycieli języka i wuefu to także wynik innych zasad podziału klas na grupy.

- Aby podzielić klasę trzeba, by było w niej co najmniej 28 uczniów. Wcześniej wystarczyło 25 - przypomina Sakowska.

Ilu w sumie nauczycieli straci pracę w regionie? - zapytaliśmy w kuratorium oświaty. Urzędnicy nie potrafią odpowiedzieć. Twierdzą, że nie mają takich danych.

- Około 25 procent pedagogów może mieć obcięty etat, albo zostać przesuniętych do innych szkół albo też otrzymać wypowiedzenie. Natomiast przesadą jest stwierdzenie, co napisano w ogólnopolskim dzienniku, że co trzeci nauczyciel w kraju straci pracę - mówi Stanisław Kłak, prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego na Podkarpaciu.