Syndrom IV piętra. Mieszkańcy starych bloków w Rzeszowie czekają na windy

W czasach PRL do IV kondygnacji można było budować bloki wielorodzinne bez wind. Wiadomo dlaczego. Brakowało mieszkań, dlatego należało je stawiać w szybkim tempie i jak najtaniej. Teraz te bloki najczęściej zamieszkują emeryci. Ich powolny chód po schodach z torbami wypełnionymi zakupami należy do stałych obrazków. Są też mieszkańcy, którym zdrowie nie pozwala na poruszanie się. Są niejako „uwięzieni” w mieszkaniach na wysokich piętrach. Stąd mowa o syndromie IV piętra.

W Rzeszowie przez moment powiało optymizmem, gdy wspólnota mieszkaniowa 6-kondygnacyjnego bloku przy ul. Hetmańskiej 43/1 wybudowała razem z zarządcą, czyli MZBM, zewnętrze szyby z windami do 6 klatek schodowych. Inwestycję sfinansowano z pożyczki z ministerialnego funduszu dostępności w celu likwidacji barier architektonicznych. Pożyczki udzielił Bank Gospodarstwa Krajowego. Spłata jest rozłożona na 20 lat.

Bank umorzył 10 procent pożyczki z tytułu, że inwestycja dotyczy budynku wielorodzinnego. Kolejne 10 procent umorzenia - że w budynku mieszka duża liczba osób starszych, niepełnosprawnych i małych dzieci. Zakończona w ub. roku inwestycja kosztowała 2 miliony 766 tys. zł netto. I chyba nie ma mieszkańca tego 6 -kondygnacyjnego budynku, który nie byłby z niej zadowolony. Tyle, że na razie o nowych podobnych inicjatywach w regionie nie słychać.

Problem wysokich bloków mieszkalnych bez wind istnieje w całym Rzeszowie, m.in. na wybudowanym na przełomie lat 60. i 70. osiedlu 1000-lecia. Mieszka tu wielu emerytów. Już toczyły się rozmowy mieszkańców z administracją osiedla na temat dobudowania wind, ale nic z nich nie wyszło.

Bogusław Sak, kierownik osiedla, a zarazem przewodniczący komisji gospodarki komunalnej w Radzie Miasta mówi, że spółdzielnie i inni zarządcy są przygotowani do takich inwestycji. Jednak podkreśla, że wybudowanie wind w starych blokach zależy wyłącznie od właścicieli nieruchomości, budynku, a nawet mieszkańców konkretnej klatki schodowej. Zazwyczaj lokatorzy mieszkający na parterze nie są zainteresowani wybudowaniem wind, choć - jak przyznaje Sak - są one i w ich interesie, choćby z tego powodu, by mogli wyjeżdżać do sąsiadów mieszkających wyżej.

- Zainteresowanie tym funduszem dostępności w kraju jest niewielkie. Liczba doposażanych w dźwigi osobowe budynków jest nieliczna ze względu na koszty. Mieszkańcy nie chcą obciążyć się kredytem na 20-30 lat. Twierdzą, że potem jest kłopot ze zbyciem lokalu. Powstaje też pytanie, czy emerytów stać na finansowanie takiej inwestycji. Technicznie jest możliwość doposażenia każdego budynku w windy, pozostaje tylko kwestia zastosowania odpowiednich rozwiązań konstrukcyjnych. Budynek przy ul. Hetmańskiej miał optymalne warunki do wybudowania szybów wind. Klatki są tam szersze u podstawy. Układ biegów i spoczników na klatkach jest zdecydowanie korzystniejszy - mówi Bogusław Sak.

Problem mobilności w starym budownictwie jest coraz bardziej palący z powodu starzenia się społeczeństwa. Jak podaje GUS, na koniec 2023 roku w porównaniu z końcem grudnia 2022 w woj. podkarpackim liczba osób w wieku poprodukcyjnym wzrosła o 9,8 tys.