Tobołek pasterza to niepozorny chwast o leczniczym zastosowaniu. Pomoże na hemoroidy i obfite miesiączki. Jak wykorzystać go w kuchni?

Tasznik pospolity (Capsella bursa – pastoris), to roślina jednoroczna lub dwuletnia z rodziny kapustowatych, rosnąca na półkuli północnej. W Polsce jest pospolitym chwastem, który można spotkać zarówno na polach, jaki i w ogrodach i przy zabudowaniach.

Tasznik dorasta do 60 cm, ma ulistnioną, rozgałęzioną łodygę, kwitnie drobnymi białymi kwiatami. Najbardziej charakterystyczne są owoce tasznika, przypominające kształtem małe serca – od innych tobołków polnych odróżnia je szeroka łuszczynka. Nazwa łacińska – torba pasterza – pochodzi właśnie od charakterystycznego kształtu owoców.

Inne popularne nazwy tasznika to: tobołki pastusze, bydelnik, kaletka pasterska, gryczka, kaszka oraz boży chlebek (ten przydomek używany jest także do ślazu).

Ziele tasznika jest surowcem zielarskim, zbiera się je na początku okresu kwitnienia. Powinno być suszone naturalnie (w cieniu i przewiewie) lub w suszarni w temp. ok 35 stopni Celsjusza. Należy pamiętać, że traci swoje właściwości przeciwkrwotoczne w 3-4 miesiące od suszenia.

Zawiera wiele sennych substancji aktywnych, są to m.in.:

• aminy biogenne m.in. cholinę i tyraminę,
• aminokwasy,
• proteiny,
• flawonoidy,
• kwas kumarowy,
• witaminę C,
• sole wapnia i potasu,
• garbniki,
• oleje eteryczne,
• żywice,
• wiązki terpenowe.

Właściwości tasznika były docenione już tysiąc lat p.n.e. w Chinach, wspominał o nim także Hipokrates. Pojawiał się także w medycynie ludowej krajów słowiańskich, stosowany był przede wszystkim jako środek hamujący krwawienie.

Wśród najczęstszych zastosowań ziela tasznika wymienia się działanie przeciwkrwotoczne. Używany był w leczeniu:

• nadmiernych krwawień menstruacyjnych,
• krwawień macicznych pozamenstruacyjnych,
• krwawieniach z dróg moczowych,
• krwawień z nosa,
• stanach zapalnych gruczołu krokowego.

Ziele tasznika wykazuje także działanie odkażające, moczopędne i pobudzające skurcze macicy. Ze względu na właściwości ściągające używano go w leczeniu ran, egzem i odleżyn.

Wśród zastosowań tasznika znany polski fitoterapeuta, dr Różański wymienia:

Tasznik jest też dobrym środkiem przy zapaleniu układu moczowego, znosi bóle i skurcze żołądka i jelit, usuwa nerwice przewodu pokarmowego. Przy upławach dobrze jest go połączyć z kwiatem jasnoty. Wskazaniem do stosowania tasznika są także: cukrzyca, choroby śledziony, zaburzenia w wydzielaniu żółci, arterioskleroza, krzywica, dna moczanowa, nadkwasota.

Na bazie bożego chlebka można przygotować lecznicze mieszanki, napary i maceraty. Podajmy przepisy zamieszczone przez dr Różańskiego i pochodzące z książki autorstwa Mateusza Emmanuela Senderskiego:

1. Napar z ziela tasznika na zatrzymanie krwotoków
   1 łyżkę ziela tasznika zalać wrzątkiem i parzyć pod przykryciem przez 10 minut. Pić po przecedzeniu 3 razy dziennie po 1/3 szklanki. Pić przy różnego rodzaju krwawieniach – zarówno tych z przewodu pokarmowego, dróg moczowych i krwotokach z nosa, jak i obfitych miesiączkach.

2. Macerat z ziela tasznika na obfite miesiączki
   1 łyżkę ziela zalać szklanką letniej wody i odstawić na dwie godziny, co jakiś czas mieszając. Pić po przecedzeniu 2-3 razy dziennie po ½ szklanki podczas obfitych krwawień menstruacyjnych, jako środek przeciwkrwotoczny.

3. Nalewka z tasznika na zmniejszenie krwawień
   Rozdrobnione 100 g świeżego ziela tasznika zalać połową szklanki spirytusu, wymieszać, szczelnie zamknąć i odstawić na 10 dni w ciemne miejsce, często wstrząsać. Po przefiltrowaniu przechowywać lodówce. Pić dwa razy dziennie między posiłkami po 8 – 10 kropli w dodanych do połowy szklanki naparu z ziela przywrotnika.

4. Mieszanka ziołowa na hemoroidy wg Bruno Vonarburg’a
   Składniki:

   • kwiat kasztanowca 20 g,
   • liść oczaru 10 g,
   • ziele tasznika 15 g,
   • kwiat krwawnika 15 g,
   • kwiat nagietka 10 g,
   • ziele nostrzyka 20 g,
   • kwiat tarniny 10 g.

   Przygotowanie: Rozdrobnione zioła wymieszać. 1 łyżeczkę mieszanki zaparzać 3 razy dziennie w filiżance wrzącej wody. Pić godzinę po posiłku. Można osłodzić miodem.

5. Krople na hemoroidy sporządzone na nalewkach wg Bruno Vonarburg’a
   Składniki:

   • nalewka z kwiatów kasztanowca 20 ml,
   • nalewka z liści oczaru 5 ml,
   • nalewka z kwiatów dziewanny 5 ml,
   • nalewka z ziela tasznika 10 ml,
   • nalewka z kwiatów krwawnika 10 ml.

   Przygotowanie: Nalewki należy sporządzać ze świeżych surowców, zalewając 70 proc. alkoholem. Macerować 3 tygodnie. Powstałą miksturą spożywać 3 razy dziennie po 15-25 kropel przed jedzeniem.

Tasznik może także z powodzeniem zastąpić na naszych stołach szpinak – wystarczy jego młode listki zblanszować, odsączyć, a następnie podsmażyć na maśle razem z cebulą na patelni. Całość należy dusić z dodatkiem bulionu przez ok. 10 minut. Doprawić solą i pieprzem, dodać przyprawy np. czosnek i bazylię, można zagęścić śmietaną z dodatkiem mąki.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Stronę Zdrowia codziennie. Obserwuj StronaZdrowia.pl!

Tasznik i jego przetwory nie są wskazane dla kobiet w ciąży i karmiących oraz dla osób z alergią. Każdorazowo przed wprowadzeniem jakiegokolwiek zioła do swojej diety należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który wykluczy potencjalne przeciwskazania i interakcje z przyjmowanymi lekmi.

Źródła:

• Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, pod red. Haliny Strzeleckiej i Józefa Kowalskiego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2000
• Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie, Mateusz Emanuel Senderski, Podkowa Leśna 2015
• Tasznik pospolity – Capsella bursa-pastoris (L.) Medik. w praktycznej fitoterapii. Przegląd wybranej literatury Medycyna dawna i współczesna