Za błędy urzędnik zapłaci z własnej kieszeni

Adam B., urzędnik mieleckiego powiatu, rejestrował samochody sprowadzane zza granicy, mimo niekompletnych dokumentów. Brał za to pieniądze. Powiat stracił kilka tysięcy złotych. Gdyby coś podobnego wydarzyło się za kilka tygodni, Adam B. nie tylko stanąłby przed sądem, ale musiałby pokryć wszystkie straty związane z nadużyciem straty.

Ograniczyć poczucie bezkarności

Ustawa "o szczególnych zasadach odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa" trafiła właśnie do Senatu. Wejdzie w życie najpóźniej 30 dni od ogłoszenia.

- Mam nadzieję, a nawet jestem przekonany, że nie będziemy karać, tylko dyscyplinować pracę urzędników - stwierdził poseł Adam Szejnfeld z PO, autor przepisów. - Nowa ustawa w bardzo istotnym stopniu ogranicza poczucie bezkarności aparatu administracji.

W opinii Szejnfelda po wejściu ustawy w życie "w Polsce nie będziemy już mieli do czynienia z takimi sytuacjami, jakie znamy z przeszłości, np. związanymi z upadłością firmy JTT czy Optimus".

- W tych wszystkich wypadkach wiemy, kto poniósł konsekwencje złych działań administracji, wiemy ile pieniędzy będzie musiał zapłacić Skarb Państwa (w przypadku JTT to prawie 50 mln zł), tylko nie wiemy, kto zawinił, kto wydał decyzje i czy poniósł za to odpowiedzialność - dodał parlamentarzysta.

12 pensji lub więcej

Urzędnik państwowy lub samorządowy poniesienie odpowiedzialność finansową, gdy jego podjęta z naruszeniem prawa decyzja będzie się wiązała z koniecznością wypłaty odszkodowania z budżetu państwa. Kara dla niesolidnego pracownika to maksymalnie 12 pensji (w przypadku zawinienia nieumyślnego), a jeśli udowodni mu się umyślność, wtedy pokryje wszystkie straty. Przypomnijmy - w przemyskim magistracie średnie zarobki to prawie 2200 zł (brutto), w rzeszowskim - ok. 3000 zł. Średnio 3197 zł otrzymują podwładni wojewody.

Autor restrykcyjnych przepisów uważa, że dzięki nowej ustawie powinno też się udać "podnieść odporność" administracji na korupcję. - To właśnie chęć uzyskania korzyści jest nierzadko przyczyną łamania prawa przez urzędników - podkreśla Szejnfeld.

Paraliżujący strach

Wielu przedsiębiorców chwali nowe rozwiązania.

- Wpłyną na poprawę jakości pracy nie tylko urzędników, ale i urzędów. Podejmując decyzję muszą mieć świadomość ich przyszłych, w tym negatywnych skutków - uważa Grzegorz Polański, wiceprezes zarządu spółki "Infores" w Przemyślu. - Czasami zależą od niej losy jednego człowieka, w przypadku przedsiębiorstwa są to dziesiątki osób.

- Przecież robią to teraz - ripostuje Andrzej Sadowski z Centrum im. Adama Smitha. - W efekcie jest tak, że nie podejmują decyzji lub wydłużają termin ich podjęcia, odsuwając je pod byle pretekstem. Poza tym, jaki błąd wyjdzie na światło dzienne? Przecież ostatecznie za błędy pracowników odpowiada ich przełożony, a który chciałby się do tego przyznać?

Pytani przez nas urzędnicy twierdzą, że nie boją się nowej ustawy. Pod nazwiskiem nie chcą jednak rozmawiać o tym, dlaczego rządzący wprowadzili aż takie restrykcje.

- Oczywiście urzędnicy nie mogą być anonimowi, bierni, nieodpowiedzialni - ocenia Wiesław Bek, rzecznik marszałka województwa podkarpackiego. - Obawiam się jedynie, aby paraliżowani strachem przed konsekwencjami, nie przedłużali wydawania ważnych decyzji.