Zbliża się kataster

Na razie Ministerstwo Finansów prowadzi prace studyjne, zaś pilotażowe - w 50 proc. powiatów - będą prowadzone w 2005 i 2006 r.
Podatek katastralny zastąpiłby trzy obecne: od nieruchomości, rolny i leśny. Teraz za nieruchomości płaci się podatek od metra kwadratowego, a wysokość opłat ustalają samorządy (górną ich granicę ustala jednak Ministerstwo Finansów).

Podatek od wartości

Podstawą podatku katastralnego będzie wartość nieruchomości. Urząd Geodezji i Kartografii musi jednak najpierw opracować jednolite zasady obliczania wartości, gdyż np. budynki wykonane są z różnych materiałów, powstawały w różnych latach, różny jest ich stan techniczny, a więc ich wartość nie jest jednakowa. Trzeba będze zatem wyliczyć tzw. początkową.
Ostatnia aktualizacja wartości początkowej miała miejsce w 1995 r. Potem nie było przeszacowania majątku, gdyż to nie opłacało się budżetowi. Przeszacowanie bowiem powoduje wzrost wartości początkowej - im jest ona wyższa, tym większe są odpisy wliczane przez podatników w koszty uzyskania przychodu. Tym samym niższy jest należny podatek i mniejsze wpływy do budżetu.

Jaki będzie nowy podatek

Czy nowy podatek będzie niższy od obecnie płaconego? Na razie nikt niczego nie mówi. Rzecznik prasowy powołuje się jedynie na przykłady innych krajów europejskich, w których kataster stosowany jest od dawna, a podatek wynosi od 1 promila do 1 proc. wartości nieruchomości. Przy czym z reguły ne jest on naliczany od 100 proc. wartości, tylko od 40-50 proc.
W takim układzie podatek byłby niższy, chociaż naliczanie go od wyższej wartości początkowej pozwoliłoby na podwyższenie odpisów amortyzacyjnych (kosztów uzyskania przychodu). Trzeba jednak pamiętać, że budynki amortyzowane są przez 40 lat - stawka amortyzacyjna wynosi 2,5 proc.

Historia katastru

Podatek od wartości nieruchomości został wprowadzony przez Napoleona Bonaparte. W Polsce istniał już przed wojną i cieszył się złą sławą, gdyż z powodu wysokich stawek wielu właścicieli nie było w stanie płacić podatku - nieruchomości obciążano hipoteką, dochodziło nawet do ich licytacji. Po wojnie, aż do dziś, stawka podatku od nieruchomości jest naliczana od powierzchni.
W krajach Unii Europejskiej, gdzie kataster istnieje od dzisiątków lat, są dwa sposoby naliczania wartości nieruchomości: czynszowy i szacunkowy. Pierwszy, m.in. we Francji, jest ustalany w zależności od czynszu, jaki przynosiłaby dana nieruchomość, gdyby była wynajmowana. Drugi, stosowany m.in. w Niemczech, jest wyliczany na podstawie rynkowej wartości nieruchomości.