Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Znane są nazwiska laureatów nagród rzeszowskiego IPN „Świadek Historii”

Piotr Samolewicz
Piotr Samolewicz
Awers medalu "Świadek Historii".
Awers medalu "Świadek Historii". Archiwum IPN
Znane są nazwiska osób, którym Instytut Pamięci Narodowej w Rzeszowie przyznał Nagrody Honorowe „Świadek Historii” w dwóch edycjach 2020 i 2021. Tegoroczna uroczystość łączy dwie edycje „Świadka Historii”, IX i X, ze względu na ubiegłoroczne obostrzenia.

Nagrody wręczy 22 listopada w Instytucie Muzyki Uniwersytetu Rzeszowskiego, ul. Dąbrowskiego 83 w Rzeszowie prezes IPN Karol Nawrocki.

Nagroda „Świadek Historii” została ustawiona w marcu 2009 roku dla uhonorowania osób i instytucji szczególnie działających na polu upamiętniania historii Narodu Polskiego oraz wspierających IPN w tego typu działalności. Od 2014 roku nagrodę mogą również otrzymywać osoby mieszkające poza granicami Polski. Nagrodę można przyznać pośmiertnie.

Laureaci edycji IX

  • Józefa Bryg- Urodziła się w Jarosławiu w 1938 r. 12 marca 1944 r. we wsi Palikrów na Wołyniu przeżyła wraz z bratem atak bojówki UPA i 4. Galicyjskiego Ochotniczego Pułku SS. W 1960 r. zamieszkała w Rzeszowie, pracowała jako nauczycielka języka polskiego w I Liceum Ogólnokształcącym. Jako wychowawca i nauczyciel przekazywała niekłamaną wiedzę o literaturze polskiej. W jej aktach znajduje się zapis: „Nie daje rękojmi wychowania uczniów w duchu socjalistycznym”. Jest bohaterką filmu „Ocalałam z rzezi” Macieja Wojciechowskiego oraz jedną z opisanych bohaterek książki Anny Herbich „Dziewczyny z Wołynia”.
  • Jerzy Dębiec - Urodził się 6 października 1961 r. w Nowym Żmigrodzie. Pełni funkcję prezesa Towarzystwa Miłośników Nowego Żmigrodu. Prowadzi działania na rzecz ochrony dziedzictwa historycznego na terenie Pogórza Karpackiego i Beskidu Niskiego. We współpracy z Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego uczestniczył w inwentaryzacji i renowacji cmentarza żydowskiego w Nowym Żmigrodzie, gdzie znajduje się ok. 1000 macew. Od 15 lat pełni opiekę nad tym najstarszym kirkutem w powiecie jasielskim. Od listopada 2016 r. jest dyrektorem i kustoszem Ośrodka Dokumentacji i Historii Ziemi Żmigrodzkiej – Muzeum im. Leona Karcińskiego. Utworzył w nim ekspozycję poświęconą Konfederacji Barskiej, Powstaniu Styczniowemu, zmaganiom I i II wojny światowej, historii regionu żmigrodzkiego i okolic.
  • Dr Bernadeta Dorota Frysztak - Urodziła się 10 maja 1969 r. w Rzeszowie. Nauczyciel języka polskiego. W ostatnich latach zorganizowała bądź zainicjowała na terenie powiatu ropczycko-sędziszowskiego szereg uroczystości poświęconych ważnym wydarzeniom historycznym, promującym postacie, miejsca i fakty z lokalnej historii.
  • Śp. inż. Stanisław Micał - W 1981 r. był współorganizatorem i przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Rzemiosła Indywidualnego w Cechu Rzemiosł Różnych w Rzeszowie. Po 13 grudnia 1981 r. współorganizował Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej oraz Katolickie Tygodnie Historyczne w Rzeszowie i innych miejscowościach województwa rzeszowskiego. W latach 1982–1989 udzielał się społecznie w Komitecie Pomocy Internowanym, Aresztowanym, Skazanym, Pozbawionym Pracy oraz ich Rodzinom przy klasztorze oo. Bernardynów w Rzeszowie, organizował spotkania opłatkowe Duszpasterstwa Kombatantów AK przy kościele farnym. Od 1984 do 1986 roku był inwigilowany i rozpracowywany przez WUSW w Rzeszowie. W latach 1988–1992 wchodził w skład Diecezjalnej Rady Kultury przy biskupie ordynariuszu przemyskim. Był członkiem komitetu organizacyjnego, który doprowadził do wmurowania tablic pamiątkowych: płk. Leopolda Lisa-Kuli 12 maja 1985 r. na kościele parafialnym w Trzcianie oraz na grobie rodzinnym Sicińskich i Cieplińskich upamiętniającej płk. Łukasza Cieplińskiego. W latach 1989–1991 przewodniczył Krajowej Komisji Koordynacyjnej Związku Zawodowego Rzemiosła Indywidualnego NSZZ „Solidarność” w Bydgoszczy. Od 1998 r. był prezesem Zarządu Okręgu WiN w Rzeszowie. 17 marca 2008 r. został wiceprzewodniczącym Społecznego Komitetu Budowy Pomnika płk. Łukasza Cieplińskiego w Rzeszowie oraz sześciu działaczy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN. Pomnik został odsłonięty 17 listopada 2013 r.
  • Marek Zalotyński - Urodził się 4 lutego 1970 r. w Mielcu. Socjolog, samorządowiec, nauczyciel, wicedyrektor II Liceum Ogólnokształcącego w Mielcu. Jest osobą cenioną w lokalnym środowisku, zaangażowaną w wiele inicjatyw o charakterze wychowawczym, społecznym i patriotycznym, m.in. w „Wieczornicę patriotyczną”, poświęconą mieleckim strzelcom i legionistom, „Śpiewanki Patriotyczne”, cykliczne spotkania mielczan z pieśnią patriotyczną, czy mieleckie „Dyktando Niepodległościowe”. Od 2003 r. jest redaktorem jednodniówki „Polonia Restituta”, periodyku prezentującego zagadnienia historyczne i relacje z lokalnych przedsięwzięć o tej tematyce. Współorganizował projekty: „Polonia Restituta” (2003–07), „Dziedzictwo Kresowe” (2008) oraz „Majowa Jutrzenka” (2013). W 2004 r. zainicjował na terenie Podkarpacia akcję „Świąteczna Paczka – Pomoc Polakom na Wschodzie”.
  • Regionalna Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” w Rzeszowie - Prowadzi działalność w zakresie obrony godności, praw i interesów pracowniczych członków Związku oraz realizacji ich potrzeb materialnych, społecznych i kulturalnych. To organizacja oświatowa, która jest inicjatorem wielu przedsięwzięć przekazujących wiedzę historyczną i patriotyczną młodemu pokoleniu, a szczególnie uczniom podkarpackich szkół.

Laureaci X edycji

  • Teresa Marcelina Mielnik - Urodziła się 25 kwietnia 1934 r. w Cieszanowie. Należała do inicjatorów powstania 29 maja 1990 r. Terenowego Koła Sybiraków w Lubaczowie, pełniąc w nim od początku funkcję skarbnika. Ze swojej społecznej pracy na rzecz Koła wywiązuje się z najwyższą starannością, bez reszty zaangażowana w sprawy sybirackie. Pani Teresa Mielnik prężnie działa w Kole, przekazuje swoje wspomnienia dotyczące deportacji Polaków na Sybir. Odwiedza szkoły, przekazując młodzieży wiedzę o tragicznej historii wywózek, w tym także osobiste przeżycia. Spotkania, w których uczestniczy, cieszą się ogromnym zainteresowaniem zarówno wśród nauczycieli, jak i młodych ludzi. Swoją postawą daje żywe świadectwo ogromu cierpień, jakich doznała razem z matką i rodzeństwem w trakcie pobytu na nieludzkiej syberyjskiej ziemi. „Każdy z nas Sybiraków niesie traumę…” – mówi podczas spotkań. Jest niestrudzoną orędowniczką prawdy historycznej.
  • Śp. Kazimierz Rzucidło - Urodził się 27 października 1925 r. w Rudnej Wielkiej, od 1957 r. mieszkał w Rzeszowie, zmarł w 2020 r. Żołnierz AK. Uczestnik akcji „Burza” na Rzeszowszczyźnie. Ukrywał się przed bezpieką od 1947 r. do 13 lutego 1956 r. W latach 80. zaangażował się w powstanie Duszpasterstwa Armii Krajowej, a od 1989 r. w działalność Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Współpracował z Instytutem Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, z którym dzielił się swoją wiedzą jako uczestnik działań konspiracyjnych, zgromadził bogaty zbiór dokumentów. 27 września 1999 r. ujawnił władzom magazyn broni rzeszowskiego Inspektoratu AK zlokalizowany w Rudnej Wielkiej (karabiny maszynowe, broń, amunicja, granatnik przeciwpancerny). Był członkiem Klubu im. płk. Łukasza Cieplińskiego. W III RP awansował na stopnie wojskowe: podporucznika (2002), porucznika (2006) oraz kapitana (2015). Odznaczony Orderem Polonia Restituta i Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości.
  • Marek Wójcik - Urodził się 4 marca 1957 r. w Rzeszowie. Od stycznia 1981 r. członek, a następnie działacz Niezależnego Zrzeszenia Studentów na WSP w Rzeszowie; 4 grudnia skreślony z listy studentów WSP (skreślenie antydatowano), represjonowany przez władze PRL. Od września 1982 do lipca 1989 r., jako członek Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” w Rzeszowie, odpowiadał za kształt i tematykę biuletynu „Solidarność Trwa”, organizował siatki kolportażowe, które funkcjonowały do końca działalności konspiracyjnej. Działając w Komitecie Pomocy Internowanym Aresztowanym Skazanym i Pozbawionym Pracy oraz Ich Rodzinom przy Klasztorze oo. Bernardynów w Rzeszowie, prowadził dokumentację osób represjonowanych, udzielał im porad prawnych, organizował pomoc finansową. Uczestniczył w procesach politycznych w charakterze obserwatora, a następnie sporządzał relacje na potrzeby prasy niezależnej czy audycji zagranicznych rozgłośni radiowych. Współorganizował Katolickie Tygodnie Historyczne (1985–1988), poświęcone najnowszej historii Polski. Jeden z założycieli Dziennika Obywatelskiego „A–Z”, wówczas drugiej w kraju niezależnej gazety codziennej. Od 2002 r. współpracuje z Instytutem Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, zajmując się m.in. redakcją i korektą książek wydawanych przez Instytut. Pomaga również w opracowaniu i przygotowywaniu wystaw i spotkań tematycznych. Chętnie udziela rad w zakresie interpretacji materiałów wytworzonych przez aparat bezpieczeństwa. Regularnie uczestniczy w organizowanych przez Instytut spotkaniach i konferencjach, często podejmując polemikę z prezentowanymi ustaleniami badawczymi. Przekazał Archiwum IPN bogaty zbiór prasy niezależnej i materiałów organizacyjnych „S” z lat 1982–1989. Od lat jest aktywnie zaangażowany w ochronę historycznego dziedzictwa miasta Rzeszowa. Jest inicjatorem licznych upamiętnień osób i zdarzeń związanych z najnowszą historią Polski w wymiarze regionalnym. Chętnie dzieli się swoim świadectwem z młodzieżą szkolną.
  • Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich Oddział Lubaczów - Powstało 21 lutego 2017 r. – powołane przez osoby urodzone na Kresach II RP oraz potomków Rodzin Kresowych. Celem Stowarzyszenia jest gromadzenie, utrwalanie i upowszechnianie pamięci i wiedzy o Lwowie i Ziemiach Kresowych, o historii, dziedzictwie kulturowym i ludziach, którzy je tworzyli. Członkowie Towarzystwa kultywują pamięć o pomordowanych Polakach w rocznicę Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP.
od 7 lat
Wideo

Uwaga na Instagram - nowe oszustwo

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na nowiny24.pl Nowiny 24