Adam Spiegel, syn znanego producenta z Hollywood gościem honorowym Podkarpackiego Szlaku Filmowego w Jarosławiu [ZDJĘCIA]

- Jest mi niezmiernie miło, że mogę w tak wspaniałym towarzystwie filmowców i producentów, którzy przybyli do Jarosławia, otworzyć już czwarty szlak filmowy w naszym województwie- mówiła Ewa Draus, wicemarszałek województwa podkarpackiego.

- To właśnie u nas kręcone są filmy, które sięgają nawet po nominacje do Oscara. Jesteśmy bardzo dumni z tego, że mamy na Podkarpaciu tak wspaniałą komisję filmową, która z zaangażowaniem współpracuje z filmowcami a my możemy wspierać te wielkie produkcje. W Jarosławiu możemy się poszczycić wieloma filmami. Kręcono tu zdjęcia do filmu "Katyń" Andrzej Wajdy, "Eter" Krzysztofa Zanussiego, „Najlepsze w świecie” Stanisława Jędryki oraz serial TVP „1920. Wojna i miłość”. Jest w tym mieście wiele miejsc, które służyły za naturalną scenografię. Jesteśmy także bardzo dumni, że właśnie z Jarosławia pochodzi Sam Spiegel, hollywoodzki producent. Jego syna wraz z małżonką możemy dziś gościć.

Sam (Samuel) Spiegel (ur. 11.11.1901 r.) to wielokrotny zdobywca Oscara, m.in. za „Lawrence’a z Arabii” Davida Leana, „Na nabrzeżach” Elii Kazana czy „Most na rzece Kwai” Davida Leana. Przodkowie Spiegla byli zakorzenieni w Jarosławiu. Ojciec prowadził hurtownię tytoniu i loterię w galicyjskim miasteczku. Zajmował się też wydawaniem pocztówek (kolekcję można obejrzeć obecnie na wystawie czasowej w Muzeum w Jarosławiu), które drukowane były na oliwkowym papierze aż w Budapeszcie. W okresie międzywojennym senior angażował się w działalność społeczną i polityczną jarosławskich Żydów.

Właśnie w Jarosławiu Sam Spiegel zafascynował się kinem. Bywało, że jako dziecko wymykał się z lekcji, by obejrzeć fotoplastykon na ul. Wąskiej. Był zdolnym uczniem, o czym świadczą oceny "chlubnie uzdolniony". Całe dorosłe życie związał z filmem. Amerykańska Akademia Filmowa aż 14 razy nominowała jego filmy do Oscarów.

- Od momentu, kiedy tu przyjechałem, zdałem sobie sprawę, że Jarosław jest o wiele piękniejszy, niż mi się kiedykolwiek wydawało - był zachwycony Adam Spiegel, syn Sama, który w pewnym sensie poszedł w ślady ojca, ponieważ też jest producentem, ale sztuk teatralnych i musicali. - Mam w sobie ogrom emocji. Nigdy nie spodziewałem się, że będzie mi dane zobaczyć miejsce, w którym urodził się mój ojciec.

Przyznał, że to w ogóle jego pierwsza wizyta w Polsce. - Przylecieliśmy w piątek do Krakowa i jest cudownie. Ludzie są bardzo mili i gościnni.

Najbardziej ulubiony film taty to zdecydowanie „Lawrence’a z Arabii”.

Michał Oleszczyk, krytyk filmowy, który podczas Podkarpackiego Szlaku Filmowego opowiada o Samie Spieglu podkreśla, że był on jednym z najsłynniejszych producentów filmowych w historii Hollywood. - Filmy, które produkował podbiły świat. Dziś uważane są za klasyki. Jako dziecko mieszkał w Jarosławiu przy ul. Grodzkiej 13. Po wyjeździe stąd miał bardzo krętą drogę życiową. Awanturnika, poszukiwacza, blagiera. Przejechał przez Paryż, Berlin, Wiedeń, Londyn, Meksyk. zatrzymywał się w wielu miejscach i wszędzie próbował rozkręcać produkcje filmowe. Po drodze była jeszcze Palestyna. Szczęście swoje odnalazł za oceanem.

Czyli spełnił się amerykański sen? - Myślę, że jest bardzo mało postaci, które lepiej wcieliły ideę amerykańskiego snu, niż Sam Spiegel. Pracował z najlepszymi reżyserami i aktorami.

Zachęca do obejrzenia w niedzielę "Nocy generałów" z 1967 r. - To film w dużej mierze zrealizowany w Warszawie. Była to w zasadzie jedyna hollywoodzka produkcja, która w dużej części została sfilmowana w stolicy w latach PRL-u. A zatem mamy unikalną okazję, żeby zobaczyć na szerokim ekranie, w technikolorze, jak wyglądała warszawa tamtego czasu, przede wszystkim Stare Miasto. Peter O’Toole, Omar Sharif przechadzający się po ulicach Warszawy - te zdjęcia robią wrażenie do dziś.

Przyznaje, że wciąż odkrywa ciekawostki związane z życiorysem producenta. - Ten życiorys ma trochę tajemnic, kilka niewyjaśnionych miejsc.

Dostrzega inspiracje Jarosławiem, atmosferą tego miasta w filmach Spiegla? - Wydaje mi się, że te ślady są bardzo rozpoznawalne, bo chyba tylko producent ze środkowej Europy mógł tworzyć kino, w którym odnajdujemy echa kultury żydowskiej, kultury chrześcijańskiej i innych.

PROGRAM PODKARPACKIEGO SZKLAKU FILMOWEGO W JAROSŁAWIU NA NIEDZIELĘ:

• 10 - filmowy quiz rodzinny z nagrodami
  prowadzenie: Karolina Marciszewska (Kino za rogiem)
• scena na Rynku
• 11 - poranek filmowy dla rodzin – projekcja filmu „Najlepsze w świecie”, reż. Stanisław Jędryka, 1976, 89 min.
  scena na Rynku
• 13 - spotkanie na szlaku z Samem Spiegelem – projekcja filmu „Noc generałów”, reż. Anatole Litvak, 1966, 148 min.
  scena na Rynku
• 14.30 - filmowy spacer po Jarosławiu (czas trwania 90 min.)
  zbiórka przy fontannie na Rynku
• 16 - spotkanie na szlaku z Samem Spiegelem – projekcja dokumentu „Sam Spiegel podbija Hollywood”, reż. Robert De Young, Stephan Wellink, 2018, 60 min., połączona z rozmową z krytykiem filmowym Michałem Oleszczykiem (SpoilerMaster)
  scena na Rynku
• 18 - spotkanie na szlaku z twórcami filmów powstałych w Jarosławiu – Krzysztofem Zanussim („Eter”), Januszem Wąchałą („Eter”), Magdaleną Dipont („Katyń”), Kamilem Przełęckim („Katyń”)
  prowadzenie: Michał Oleszczyk (SpoilerMaster)
  scena na Rynku
• 20 - projekcja filmu „Katyń”, reż. Andrzej Wajda, 2007, 117 min.
  scena na Rynku.

Podkarpacki Szlak Filmowy to inicjatywa realizowana przez Podkarpacką Komisję Filmową od 2020 roku. Ma na celu edukację filmową, popularyzowanie kinematografii, twórców filmowych, dokumentowanie i upowszechnianie miejsc i historii związanych z powstałymi w regionie produkcjami. Pierwszym punktem na mapie szlaku były Jaśliska, miejsce realizacji zdjęć do filmów takich jak m.in. „Boże Ciało" Jana Komasy, „Twarz" Małgorzaty Szumowskiej czy „Wino truskawkowe" Dariusza Jabłońskiego. Kolejnym etapem w 2021 roku był Przemyśl, gdzie powstawały produkcje takie jak „Wataha" HBO, „Kronika wypadków miłosnych" Andrzeja Wajdy czy „Ułaskawienie" Jana Jakuba Kolskiego. Trzecim etapem było otwarcie Podkarpackiego Szlaku Filmowego w Bieszczadach w lipcu 2022 roku, gdzie w dzikich plenerach regionu realizowano sceny do „Pana Wołodyjowskiego” Jerzego Hoffmana, „Wolnej soboty” Jerzego Janickiego czy do pierwszego polskiego easternu – „Rancha Texas” Wadima Berestowskiego.