Tomasz Stącel: Przeszczepiliśmy wątrobę i płuca jednocześnie

Wraz z innymi lekarzami zapisał się pan na kartach historii medycyny. Po raz pierwszy w jednym czasie przeszczepiono oba płuca i wątrobę. Nikt wcześniej w Polsce tego nie dokonał.

Tak, to prawda. Wcześniej pacjenci, za zgodą Ministerstwa Zdrowia, byli kierowani do Hanoweru w Niemczech lub do Paryża. Ostatni przypadek, gdzie wysyłano pacjenta na zabieg za granicę, miał miejsce w 2011 r. Operacja kosztowała ministerstwo 11 mln zł i nie miała szczęśliwego finału. W przeciwieństwie do zabiegu, który wykonano w Zabrzu. Był tańszy, bo kosztował poniżej miliona złotych, i zakończył się sukcesem. Operowaliśmy 21-letniego Rafała, który od dziecka choruje na mukowiscydozę. Jest to choroba wrodzona, dotykająca kilku układów, bo zarówno układu oddechowego, jak i pokarmowego. Stąd niewydolność wątroby i niewydolność oddechowa. Niestety, tacy pacjenci są niedożywieni. Kiedy Rafał do nas trafił, miał ponad 170 cm wzrostu i ważył niecałe 40 kg. Co więcej, jego wydolność oddechowa stopniowo się zmniejszała. W ostatnim czasie musiał korzystać z tlenu. Nie potrafił wejść na I piętro, po kilku krokach dusił się. Rozmowa i spożywanie posiłków sprawiała mu kłopot. Oczywiste było, że musi przejść operację.

Jak wyglądały przygotowania do zabiegu?

Pomysłodawcą był doktor Maciej Urlik. Pacjent został skierowany do SCCS, celem rozważenia możliwości przeszcepienia płuc. Kierujący oddziałem, pulmonolog, transplantolog doc. Marek Ochman stwierdził, że u Rafała trzeba będzie dodatkowo wykonać transplantację wątroby. Na co doktor Urlik odparł, że operację trzeba wykonać w Zabrzu. Tak zaczęły się przygotowania do zabiegu. Uczestniczyło w nim wielu specjalistów. Doc. Robert Król z Katowic z zespołem, który zajmuje się przeszczepianiem wątroby. Maciej Urlik, Remigiusz Antończyk i ja to kardiochirurdzy przeszczepiający płuca, oraz Mirosław Nęcki i Marek Ochman - pulmonolodzy. Dr Piotr Pasek pobierał narządy od dawcy. Operacja trwała 14 godzin. Jest to rekordowy czas.

Za co pan odpowiadał w czasie operacji?
Maciej Urlik z naszego zespołu odpowiedzialny był za przeszczepienie prawego płuca, ja przeszczepiałem lewe płuco. Przeszczepienie wykonaliśmy z dostępów małoinwazyjnych, czyli tzw. bocznej torakotomii. Byłem z tym oswojony z racji tego, że w Rzeszowie pracowałem przez jedenaście lat. Profesor Kazimierz Widenka, którego byłem uczniem, słynie z małoinwazyjnych operacji z dostępu przez minitorakotomię boczną.

Czego jeszcze nauczył się pan w Rzeszowie?
Tak naprawdę całej kardiochirurgii nauczyłem się od prof. Kazimierza Widenki. Jestem mu za to niezmiernie wdzięczny. Do tej pory, gdy mam jakiś problem, myślę, co na moim miejscu zrobiłby prof. Widenka. Wiele jego rad, pomysłów wciąż tkwi mi w głowie. Staram się je na co dzień wykorzystywać. Profesor jest dla mnie wzorem.

W jakich okolicznościach poznał pan prof. Widenkę?
Spotkalismy się w 2003 r. Dostałem wówczas skierowanie na specjalizację z kardiochirurgii do Katowic. Tam pracowaliśmy przez trzy lata. Później, gdy w Rzeszowie otworzono oddział kardiochirurgii - w 2006 r. - razem przeszliśmy do Rzeszowa, gdzie pracowałem do grudnia 2017 r. Od stycznia ub. roku rozpocząłem pracę w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu.

Ma pan rzeszowskie korzenie?

Urodziłem się w Nowej Sarzynie, potem mieszkałem w Kolbuszowej i tam chodziłem do szkoły podstawowej. Do liceum poszedłem do Rzeszowa. Jestem absolwentem I LO.