Trudny rok podkarpackich przedsiębiorstw

Spośród danych ilustrujących rozwój społeczno-gospodarczy województwa podkarpackiego w 2013 r. najbardziej chyba cieszył dodatni (plus 0,84%) przyrost naturalny na 1000 ludności (w Polsce minus 0,46%). Podobnie jak przez poprzednie 24 lata nie udało się odczarować sytuacji na rynku pracy. Stopa bezrobocia na Podkarpaciu była wyższa aż o 4% (w 2012 r. o 3%) w stosunku do średniej dla kraju (10,1%). Z kolei wskaźnik zatrudnienia wg BAEL był o 2,1 % niższy w stosunku do średniej w Polsce. Nic dziwnego, że nie tylko młodzi mieszkańcy Podkarpacia kolejnymi setkami podejmowali trudne decyzje o wyprawie, często tysiące kilometrów od domu, w poszukiwaniu zielonych wysp oferujących jakąkolwiek pracę. W rezultacie saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały na 1000 ludności wyniosło minus 1,46% (dla kraju minus 0,52%).

Bezrobocie w górę, inwestycje w dół
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw na Podkarpaciu w 2013 r. wyniosło 3148 zł i było niższe od średniej dla Polski o 689 zł (w 2012 r. niższe o 712 zł). Pomimo mniejszych płac udział przedsiębiorstw rentownych na Podkarpaciu był niższy niż w kraju. Kolejny rok z rzędu produkcja sprzedana na 1 zatrudnionego w przemyśle była w Polsce wyższa niż na Podkarpaciu (o 152 tysiące zł). Szczególnie niepokojącym zjawiskiem było gwałtowne odwrócenie się pozytywnych tendencji inwestycyjnych. O ile w 2012 r. dynamika nakładów inwestycyjnych w podkarpackich przedsiębiorstwach w stosunku do roku poprzedniego wyniosła 111,7 (średnia dla kraju 99,9), to niestety w 2013 r., w stosunku do 2012 r., wskaźnik ten dla firm z Podkarpacia wynosił 89,4%, a średnia dla kraju 104,4%. Tradycyjnie już, podawana z dwuletnim poślizgiem, wartość PKB na 1 mieszkańca na Podkarpaciu (w 2011 r.) wyniosła 26 801 zł i była niższa od średniej dla Polski o  12 684 zł.

Arytmia przychodów
Przygotowana po raz trzynasty przez Wyższą Szkołę Zarządzania, Lista 100 największych przedsiębiorstw Podkarpacia potwierdza, że rok 2013 był trudnym rokiem dla tej grupy przedsiębiorstw. 20 przedsiębiorstw (rok wcześniej 17) z pierwszej 50-tki Listy 100 zanotowało spadek przychodów ze sprzedaży w stosunku do roku 2012.
Pozycję zdecydowanego lidera Listy 100 utrzymała firma PGE Obrót SA zwyciężając przy okazji w kategorii największy zysk netto. Skala przychodów ze sprzedaży PGE Obrót SA, równa wartości przychodów pięciu kolejnych przedsiębiorstw na Liście100, potwierdza siłę i znaczenie firmy dla regionu, a zwłaszcza dla mieszkańców i władz Rzeszowa. Firma Oponiarska Dębica utrzymała w znakomitym stylu miano największego eksportera Podkarpacia. Zwycięzcą w kategorii rentowność została Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddz. w Tarnowie - Zakład w Rzeszowie.
Na podkreślenie zasługuje znakomita kondycja firm Doliny Lotniczej. Lider Doliny, największy pracodawca Podkarpacia, WSK PZL Rzeszów po raz kolejny przekroczył poziom miliarda złotych przychodów ze sprzedaży. Prowadzący działalność w Krośnie i w Tajęcinie-Jasionce producent podzespołów podwozi dla samolotów cywilnych i wojskowych Goodrich Aerospace Poland kontynuuje swoją udaną strategię skutecznego dostawcy dla najbardziej wymagających lotniczych korporacji świata. Po trudnych czasach powodzi w znakomitym stylu rozwija się w Sędziszowie, stosująca niekonwencjonalną politykę zarządzania firmą, a zwłaszcza zasobami ludzkimi, Hispano-Suiza Polska oferująca części do silników lotniczych.

Również amerykański producent turbosprężarek w Jasionce, firma BorgWarner zaprezentowała kolejny rok z rzędu znakomitą dynamikę wzrostu sprzedaży zdobywając równocześnie tytuł lidera w kategorii udział eksportu w przychodach ogółem.
O bardzo dobrych wynikach wszystkich firm z Listy 100 zadecydowała jak zawsze aktywność, poszukiwanie nowych pomysłów na oferowane produkty i usługi, adaptacja do zmieniających się warunków gospodarowania i oczywiście codzienna, efektywna praca setek tysięcy podkarpackich pracowników.

Giełdowy paraliż
Rok 2013 był niestety kolejnym rokiem odpływu podkarpackich spółek z warszawskiej giełdy. Po Torze, Krośnie, BeefSanie, Sanwilu, Hermanie, producencie śrub z Łańcuta zniknął, przejęty od funduszu inwestycyjnego przez niemieckich inwestorów, Zelmer Rzeszów. I pomyśleć, że jaki twierdzili specjaliści od antynarodowego Programu Powszechnej Prywatyzacji: politycy byłej Unii Wolności, 512 najlepszych polskich przedsiębiorstw, w tym 34 z dawnych woj. krośnieńskiego, rzeszowskiego, tarnobrzeskiego i przemyskiego, przy pomocy wybitnych paserów od Narodowych Funduszy Inwestycyjnych miało trafić na giełdowy parkiet i przynosić dywidendy akcjonariuszom. Po 15 latach od pierwszych notowań 15 NFI na GPW w Warszawie wartość akcji resztek NFI jest smutnym świadectwem antypolskich praktyk organizatorów Programu. 1 stycznia 2013 r. ustawa o NFI utraciła swą moc. Ile „dzięki” tej ustawie utraciła Polska? Ile Polacy?

Czas na zmiany!
Odbudowa produkcyjnej siły, nie tylko podkarpackich przedsiębiorstw, wymaga totalnego, mądrego wspierania wszystkich firm – małych, średnich i dużych. Jak pokazały niedawne wybory do Parlamentu Europejskiego nie dokonają tego niby politycy głoszący z bilbordów hasła, ze załatwili w Brukseli miliardy. Zarządzanie gospodarką nie polega na załatwianiu. Podstawą jest tworzenie równych dla wszystkich, prostych rozwiązań. Tego nie uczynią specjaliści od bilbordów, cmentarnych układów i kupy kamieni.