Wykreślenie „HiT-u”, odchudzanie podstawy programowej i niż demograficzny w szkołach. Czy uda się uniknąć zwolnień nauczycieli?

Wokół odchudzania podstawy programowej było od kilku miesięcy sporo szumu, bo propozycje MEN zaogniły dyskusję jak ma wyglądać polska szkoła pod rządami obecnej koalicji. Jeszcze większe zamieszanie powstało w momencie gdy ministerstwo wykreśliło przedmiot „Historia i teraźniejszość”. Jego miejsce ma zająć edukacja obywatelska, ale dopiero od roku szkolnego 2025/26 w klasach drugich szkół ponadpodstawowych. Tym samym uczniowie klas pierwszych w roku szkolnym 2024/25 nie będą mieć „HiT-u”, ani innego przedmiotu w zamian.

Związek Nauczycielstwa Polskiego oprotestował takie rozwiązanie, alarmując, że doprowadzi to do zwolnień nauczycieli.

Związkowcy zaproponowali przywrócenie w roku szkolnym 2024/25 przedmiotu „Wiedza o społeczeństwie”, ale minister Barbara Nowacka nie zgodziła się na takie rozwiązanie.

Oliwy do ognia dolało podpisane rozporządzenie ministra edukacji w sprawie „HiT-u” w maju, gdy ruch kadrowy w oświacie kończy się 31 maja i do tego terminu każdy nauczyciel powinien być poinformowany o zmniejszeniu wymiaru czasu pracy czy też o wypowiedzeniu umowy. Związkowcy rozporządzenie w maju określili mianem konfrontacyjnego. Natomiast samorządowców – jak mówią – rozbolały głowy.

Rozporządzenie wykreślające „HiT” z programu w roku szkolnym 2024/25, wprowadzone w momencie, kiedy skończył się ruch kadrowy, postawiło dyrektorów szkół pod ścianą. Przygotowują oni arkusze organizacji szkoły na przyszły rok szkolny, które są opiniowane przez związki zawodowe, a zatwierdzane przez organ prowadzący.

Wiceprezydent Krosna Bronisław Baran, odpowiadający w mieście za oświatę, przyznaje, że rozporządzenie MEN przysporzyło sporo kłopotów, bo w arkuszach organizacji szkoły, nauczyciele byli już zaplanowani, projekty zaopiniowane przez kuratora, związki zawodowe, rady pedagogiczne i zatwierdzone przez organ prowadzący.

- Na szybko trzeba było coś z tym robić, bo nie wdrożenie skutków kadrowych do końca maja, skutkować mogło by tym, że od 1 września osoby nie miałyby godzin, a miałyby płacone za godziny przepracowane. To postawiło nas jako samorządy w trudnej sytuacji, ale musieliśmy z tego jakoś wybrnąć po spotkaniu osobno z każdym dyrektorem szkoły. To były różne rozwiązania, ale udało się – mówi Bronisław Baran.

Władze Krosna analizując sytuację demograficzną, zdecydowały się rok wcześniej na pewne posunięcia, które teraz mogą okazać się bardzo korzystne dla nauczycieli, którzy będą mieć mniej godzin, ale nie stracą pracy. W kończącym się roku szkolnym 2023/24 do 10 szkół ponadpodstawowych w Krośnie przyjęto do klas pierwszych 1800 uczniów. Zwiększono liczbę oddziałów, w niektórych szkołach nawet o 50 procent.

– Dyrektorzy mieli zgodę, żeby przydzielać godziny ponadwymiarowe, nawet w liczbie do 1,5 etatu. Było to pozytywnie opiniowane przez kuratorium. Wiedzieliśmy, że po tym roku szkolnym będziemy musieli ograniczyć stopień organizacji każdej szkoły ponadpodstawowej ze względów demograficznych. Zmniejszony stopień organizacji nie będzie miał aż takiego bezpośredniego przełożenia na redukcję zatrudnienia. Na pewno nauczyciele nie będą mieli godzin ponadwymiarowych, a w niektórych przypadkach mogą mieć też na ten rok zmniejszony wymiar zatrudnienia. Jakiegoś kataklizmu nie będzie w szkołach w związku z tym co zrobiliśmy z wyprzedzeniem rocznym – tłumaczy Bronisław Baran.

W tym roku absolwentów klas ósmych w szkołach krośnieńskich jest ponad 280. W minionych latach do szkół ponadpodstawowych w Krośnie przychodziło około 70 procent młodzieży z powiatu czy regionu, a 28-30 proc. stanowili absolwenci szkół podstawowych krośnieńskich.

– Teraz możemy zakładać, że przyjmiemy grubo poniżej tysiąca z powodów demograficznych. Może to być około 900 uczniów w klasach pierwszych szkół ponadpodstawowych. Pewne ograniczenia będą, ale to nie będzie tak, jak wynikałoby procentowo z liczby absolwentów klas ósmych, którzy przyjdą do klas pierwszych. Teraz trzeba będzie pomalutku schodzić i dzięki godzinom ponadwymiarowym uda się uniknąć kataklizmu jeżeli chodzi o zwolnienia nauczycieli. Już to wiem po analizie arkuszy. Jeżeli nabór się potwierdzi, to będzie wszystko grało – podkreśla wiceprezydent Krosna.

W Jaśle w nowym roku szkolnym będzie 3 nauczycieli mniej.

– Odchodzą na emeryturę – mówi Agata Koba, rzecznik prasowy Urzędu Miasta w Jaśle.

Wszyscy z Zespołu Szkół Miejskich nr 3 (SP 12 i PM nr 9). Miasto Jasło jest organem prowadzącym dla 9 szkół podstawowych i 11 przedszkoli.

- Nie będzie zwolnień w związku ze zmianą programu nauczania. Nauczyciele będą zagospodarowani. Zmiany nie wprowadzają konieczności ruchów kadrowych – zapewnia Artur Gernand z Kancelarii Prezydenta Rzeszowa.

W wielu innych samorządach nie ma zbyt wielkiej ochoty do dzielenia się na forum publicznym rozwiązaniami jak uniknąć zwolnień nauczycieli.

– Nie chcemy, żeby dowiadywali się o tym z gazety. Na pewno nauczyciele nie będą mieli godzin ponadwymiarowych. Część odejdzie na emeryturę, niektórzy mają umowy na czas określony – mówi urzędnik z wydziału oświaty jednego z miast.