Dla przedsiębiorczości nie będzie przyszłości bez udziału w postępie technologicznym

- Wydaje się, że RARR znaczną część swojej uwagi poświęca promowaniu startupów i w ogóle innowacyjności, jakby w nich upatrywał największe nadzieje na rozwój gospodarczy regionu.
- Rzeczywiście tak jest, ale nie ograniczamy się tylko do poszukiwania innowacyjności. Bo też stale i mocno podkreślamy, że miarą tego gdzie znajdziemy się w przyszłości jest to, w jaki sposób będziemy podchodzić do technologii. Świat zmierza obecnie w kierunku nieuchronnych i nieustannych zmian i te zmiany są wyraźnie widoczne w postępie technologicznym. Możemy się temu procesowi tylko przyglądać, ale powinniśmy w tym procesie też uczestniczyć. W sprzyjaniu działaniom innowacyjnym nie musimy poszukiwać wyłącznie odkryć godnych teorii Einsteina, wystarczy, że będziemy wspierać odkrycia, pozwalające funkcjonować technologicznie w inteligentnych specjalizacjach województwa, czyli kosmonautyce, informatyce, lotnictwie i przemyśle motoryzacyjnym. Toteż dbamy o to, by w takim zakresie poszukiwać pomysłów, próbować je rozwijać w ramach tak zwanego skalowania, więc pomagamy je wprowadzać na rynek. I w jakiś sposób to się udaje. Naszym sztandarowym projektem są platformy startowe dla innowacyjnych pomysłów. Przejrzeliśmy prawie dwa tysiące wniosków w tym zakresie i zarejestrowaliśmy 250 spółek, które te pomysły wygenerowały. Muszę zaznaczyć, że opiekujemy się taką spółką od chwili zarejestrowania działalności i oddajemy ją wtedy, kiedy osiąga MVP, czyli minimalną wersję produktu. Potem musi nastąpić stadium wprowadzenia produktu na rynek i w tym procesie też uczestniczymy. Choćby przez naszą inicjatywę Carpathian Startup Fest, którego druga edycja przed nami. A chodzi w nim głównie o to, by połączyć młode pomysły lub młode firmy z inwestorami. Bo nie da się tych pomysłów wprowadzić na rynek, nie dysponując kapitałem.

- Na ile nasz region „żyzny” jest w innowacyjne pomysły. Choćby w odniesieniu do innych regionów.
- To trudno określić, ale nie ma wyraźnych dysproporcji. Równie trudno ocenić poziom jakości naszych i nie naszych startupów. W naszym przypadku gros pomysłów dotyczy kwestii informatycznych, najczęściej przeróżnych aplikacji. Z pozoru są dość proste, a na pewno mało kapitałochłonne. Które przebiją się na rynku, to już osobny temat. Takim również pomagamy nie tylko do poziomu osiągnięcia MVP, ale znacznie mocniej, kiedy trzeba produkt wprowadzić na rynek. I także temu służy CSF, w którym uczestniczyć będzie ponad 30 funduszy inwestycyjnych, szukających celów inwestowania kapitału. Wprawdzie mają znacznie większy niż my przegląd światowych trendów rynkowych i wiedzę w tym zakresie, ale trzeba przyznać, że inwestowanie w startupy jest przedsięwzięciem wysokiego ryzyka. I to z wielu przyczyn. Co nie zmienia faktu, że musimy w tym procesie uczestniczyć, bo tempo zmian w technologii jest tak duże, że chwila zwłoki może kosztować zepchnięcia nas na peryferia gospodarki europejskiej.

- Na ile taka filozofia RARR „dopieszczania” startupów i innowacji ma się do wieloletnich planów rozwoju gospodarczego, jakie kreślą władze województwa?
- Jesteśmy zgodni z tymi dokumentami planistycznymi, choćby z tego powodu, że pracujemy w dziedzinach inteligentnych specjalizacji. One przewijają się i w strategii rozwoju województwa i w regionalnej strategii innowacyjności. A z drugiej strony w swoich działaniach nie wymyślamy niczego innego, bo podobny schemat działania przyjęto wcześniej w Dolinie Krzemowej. I bardzo podobnie działa Google. Tam się sprawdziło i nam też powoli się sprawdza, skoro pomogliśmy wypromować się wielu naszym startupom. Może jeszcze nie okrzepły na rynku, ale pokazują, że można zaistnieć.

- I to dobry moment, by pochwalić się swoimi startupowymi odkryciami.
- Naszą dumą jest ML System, „nasza” firma od samego początku, ze swoim pomysłem, własną technologią. Dziś jest spółką giełdową, potężnym zakładem, wciąż rozwijającym się. Kolejną firmą, którą możemy się pochwalić, jest Skala Tech, funkcjonująca w naszym Podkarpackim Parku Naukowo-Technologicznym. Wyprodukowała dla BorgWarner urządzenia do precyzyjnego pomiaru jakości. I to był od początku do końca pomysł i wykonanie pracowników tej firmy. Mogę wymienić kilka innych podobnych sukcesów, ale jest coś, co zaistniało niedawno, a co niezmiernie nas cieszy: nasze duże firmy zaczynają inwestować w startupy. Choćby Fibrain, który zainwestował w WiseGlass i jego inteligentne lustro.

- Przedsiębiorczość wciąż zmaga się z gospodarczymi skutkami pandemii, już doświadcza konsekwencji wojny na Ukrainie. Czy wobec tego RARR zmienia model pomocy dla podkarpackich firm?
- Rzeczywiście kumulacja zmiennych na rynku jest tak duża, że przedsiębiorczość koncentruje się bardziej na tym, jak przetrwać, niż – jak się rozwijać. Próbujemy realizować projekty, które zachęcają do myślenia o przyszłości. Musimy się też zastanowić nad przemodelowaniem rynku pracy na taki, w którym dominować będą pracownicy o dużych zdolnościach adaptacyjnych i gotowości do błyskawicznej zmiany charakteru pracy. W perspektywie długoterminowej konieczne będzie wykształcenie w ludziach przekonania o potrzebie nieustannego uczenia się.

- Co w bliższej i dalszej przyszłości będzie decydować o rozwoju podkarpackiej przedsiębiorczości?
- Doświadczenia wielu ubiegłych lat mówią, że jesteśmy i będziemy w stanie permanentnej rewolucji cyfrowej i przyszłość wygrają te firmy, które będą za nią podążać. Jeśli tego nie zrobimy, staniemy się bardzo niekonkurencyjni na rynku. I my, jako Agencja, zostaliśmy partnerem w dużym przedsięwzięciu, które jest hubem europejskich innowacji. Projekt będziemy realizować przez najbliższe lata, sądzę, że już od przyszłego roku. Adresowany jest i dla przedsiębiorców i samorządowców, a jednym i drugim ma pokazać, co dziś dzieje się w zakresie transformacji cyfrowej. Poza tym - chcemy znaleźć rozwiązania, dedykowane bardzo konkretnym instytucjom. A po trzecie - będziemy dysponować środkami na tak zwany test before invest. W skrócie: jeśli dla konkretnego odbiorcy znajdziemy konkretne rozwiązanie, to ów odbiorca będzie mógł je sobie przetestować w warunkach rzeczywistych, a sfinansuje to program. A w najbliższym czasie chcielibyśmy powołać show room innowacji cyfrowych, głównie pod kątem smart city. Tu będzie można zobaczyć rozwiązania, które już gdzieś działają. Taki show room już funkcjonuje w Katowicach, niebawem także w Gorzowie Wielkopolskim i w Opolu. Nasi przedsiębiorcy będą musieli zmienić podejście do cyfryzacji, bo z tej drogi nie ma powrotu.

- I ponoć Agencja wybiera się na podbój kosmosu.
- Może nie aż na podbój, ale do współudziału w eksploatacji. To projekt realizowany z Europejską Agencją Kosmiczną i Agencją Rozwoju Przemysłu. Będziemy inkubować startupy, które zajmują się kosmosem. To wcale nie oznacza, że będziemy budować rakietę, natomiast naszą ambicją jest, by stworzone u nas nowinki technologiczne znalazły się na satelitach. Albo wręcz by wykorzystywać dane z obrazów satelitarnych do celów gospodarczych. Najprostszy przykład: na podstawie zdjęć satelitarnych możliwe jest wczesne wykrywanie zagrożeń dla upraw, więc i odpowiednio wczesna reakcja. I mamy siedem lat, by wyinkubować dziesięć takich „kosmicznych” startupów.

- A tymczasem RARR zamierza inwestować w swoje własne smart city…
- Pojawił się pomysł powołania Podkarpackiego Parku Biznesowego. Projekt zakłada budowę jeszcze jednego obiektu w naszym kompleksie Inkubatora po to, by funkcjonujący tam ekosystem domknąć. Do tej pory w naszym obiektach realizowane są przedsięwzięcia gospodarcze, produkcja, prace badawcze, poszukiwanie innowacji. W Inkubatorze i w strefie jest około 50 firm, łącznie pracuje tu 7 tysięcy ludzi. Chcemy to miejsce wyposażyć w restaurację, sklep, może pocztę, kancelarię prawną, usługi księgowe, usługi HR, wszystko w tym nowym budynku. Tak, by pracujący tu nie musieli przemieszczać się do Rzeszowa w poszukiwaniu tych usług.