Kolejna rocznica bitwy grunwaldzkiej - Królowa z Łańcuta

Ale Elżbieta nie skarżyła się i nie poddawała. Pisano na nią paszkwile, obrażano, nazywano „maciorą i świnią…” Wbrew opiniom szlachty Jagiełło doprowadził do koronacji Elżbiety na Wawelu, a związek ten, choć krótkotrwały, był jednym z najbardziej udanych i szczęśliwych dla króla. I choć zmęczona „gęstą atmosferą” na krakowskim dworze, królowa dzielnie do końca wytrwała na tronie. Z miłości do króla…

Ojciec przyszłej królowej, Otto z Pilczy, otrzymał Łańcut od króla Kazimierza Wielkiego w dowód uznania za wierną służbę na Rusi; król uczynił go starostą generalnym ruskim. Żoną Ottona była Jadwiga z Melsztyńskich, matka chrzestna króla-neofity Władysława Jagiełły. Otto pochowany został w kościele O.O. Dominikanów w Krakowie w kaplicy Pileckich; później na miejscu tej kaplicy postawiono kaplicę św. Róży z Limy. Jednak w lipcu 2011 roku w Krakowie znaleziono fragmenty kaplicy Pileckich z pochówkami znajdujących się poza murem świątyni, w tym prawdopodobnie szczątki właściciela Łańcuta Ottona z Pilczy. Z kolei podczas rekonstrukcji podziemnych krypt kościoła parafialnego na przełomie XIX i XX wieku Łańcut obiegła wiadomość, iż w jednej z krypt znaleziono zwłoki kobiety ubranej w czepiec na głowie i seledynową jedwabną suknię. Strój wskazywał na to, że zwłoki złożono tutaj przed kilkuset laty. Wysunięto śmiałą hipotezę, że mogą to być zwłoki Jadwigi Pileckiej, matki Elżbiety, a żony pierwszego właściciela Łańcuta Ottona z Pilczy. Nad sprawą tą nie przeprowadzono badań, a podziemia zamurowano.

Młodość przyszłej królowej była niejasna, gdyż nieprzychylny Elżbiecie Jan Długosz w niekorzystnym świetle przedstawiał jej postać. Nie do końca również wiadomo ile miała dzieci. Przed małżeństwem z polskim monarchą Elżbieta była trzykrotnie zamężna: z Wisełem Czamborem rycerzem morawskim, który ją porwał dla wielkiego posagu, później z Janczykiem z Jiczyna także pochodzącym z Moraw, który zabił pierwszego jej męża i uprowadził Elżbietę również dla posagu. Janczyk zabił Czambora gdy ten wychodził z łaźni. Co dziwne nie poniósł za to kary…

W 1397 r. po raz trzeci wyszła za mąż za kasztelana Wincentego z Granowa, z którym miała piątkę dzieci: dwóch synów – Ottona i Jana oraz córki: Jadwigę, Elżbietę i Ofkę. Po śmierci trzeciego z kolei męża, który umarł otruty w 1410 roku przez Krzyżaków, Elżbieta przebywała u swojej matki w drewnianym zameczku w Łańcucie. Zamku tego nie należy utożsamiać z obecnym, gdyż wznosił się na terenach dzisiejszej plebani przy parafii farnej, na wzgórzu zwanym „plebańskim”. Świątobliwe niewiasty Jadwiga i Elżbieta czyniły liczne nadania dla istniejących wówczas w Łańcucie trzech kościołów. Szczególnym nabożeństwem darzyły konwent dominikanów(za szczęśliwy powrót z niewoli porwana przez znanego nam już morawskiego rycerza Czambora Elżbieta poczyniła nadanie dominikanom karczmy). Elżbieta Granowska była również inicjatorką sprowadzenia na probostwo łańcuckie wybitnego teologa tamtych czasów, profesora Akademii Krakowskiej Andrzeja z Kokorzyna. W 1417 roku Andrzej posłował do Konstancji w sprawie dyspensy dla ślubu króla Władysława z Elżbietą Granowską.

Pewnego razu przed oblicze królowej doprowadzono niejakiego Leonarda ze Skalbimierza. Został on oskarżony przez Elżbietę o kradzież pewnej sumy pieniędzy. Został uwięziony w Łańcucie na zamku Pileckich, gdzie nawet był torturowany. Ale to to nie wszystko. Pechowy duchowny stracił możliwość uzyskiwania dalszychstopni święceń. List z kuri papieskiej przyszedł za późno. Nakazywał przywrócenie kleryka do czci i święceń.

Jagiełło wielokrotnie przebywał w Łańcucie – m.in. spotkał się na Wzgórzu Plebańskim z księciem Witoldem w kwietniu 1410 r. tuż przed bitwą pod Grunwaldem, skąd wyruszyli dalej do Sącza. W Lubomli nad Bugiem w 1417 roku siostra króla Aleksandra Mazowiecka oraz Elżbieta odwiedziły Władysława Jagiełłę. W marcu 1417 roku Władysław Jagiełło podążył do Łańcuta i został wystawnie przyjęty przez swoją narzeczoną. Odbyły się wówczas zaręczyny i wyznaczono datę ślubu. 2 maja 1417 r. w kościele parafialnym w Sanoku Elżbieta Pilecka poślubiła dwukrotnego już wdowca Władysława Jagiełłę. Ślub monarchy niemal od razu spotkał się z nieprzychylną opinią możnych, krążyły nawet obraźliwe paszkwile autorstwa Stanisława Ciołka (czym ściągnął na siebie gniew króla i długo musiał prosić o przebaczenie). Podczas królewskiego ślubu rozszalała się burza śnieżna (co w maju jest raczej nieczęste), a podczas przejazdu ślubnego orszaku do sanockiego zamku (gdzie było weselne przyjęcie), w karocy państwa młodych pękło… koło. Wbrew opiniom szlachty (która chciała ożenić króla z bratanicą króla niemieckiego i węgierskiego Zygmunta Luksemburskiego – Elżbietą Brabancką), Władysław Jagiełło doprowadził do koronacji Elżbiety w królewskiej katedrze na Wawelu 19 listopada 1417 roku w dzień św. Elżbiety. Związek ten, choć

krótkotrwały, był jednym z najbardziej udanych i szczęśliwych dla króla, choć nie zaowocował potomstwem. Marcin Kromer pisał, że: „król był cielesnym obcowaniem niewiasty tamtej zachwycony (sic!)”

W listopadzie 1419 roku królowa Elżbieta przebywała w Łańcuta i Brzesku, gdyż we Lwowie zasłabła i nie mogła towarzyszyć królowi w dalszej podróży. 12 maja 1420 r. zmarła w wyniku powikłań pogruźliczych. Pochowano ją w kaplicy św. Piotra i Pawła na Wawelu (dzisiejszej kaplicy króla Stefana Batorego). Jak pisał kronikarz Marcin Bielski: „ Pochowana została w tej kaplicy, gdzie Stefan król leży” – „I gdy go chowano, wyjęto jej kości z trumny, po których znać jeszcze było, że to białogłowa musiała być subtelna i cudna.” Natomiast nie podał gdzie spoczęły wyjęte kości królowej.Według opisu katedry z roku 1900 ciało królowej pochowano wówczas obok nagrobka Batorego pod płytą, która wyziera obecnie spod rogu jego grobowca. Dzisiaj tylko niewielka tablica z tekstem łacińskim” Tu są złożone kości Elżbiety Pileckiej trzeciej żony Władysława Jagiełły króla polskiego, zmarłej R. P 1421 umieszczona na podstawie nagrobka Batorego przypomina że w tym miejscu pochowana jest królowa...

Z kolei Małgorzata Duczmal, autorka leksykonu biograficznego o Jagiellonach, pisała o Elżbiecie, że „Oczarowała własnym wyglądem, miłym obejściem, być może pogodną naturą…Można mniemać, że była kobietą zalotną”.

Jagiełło troskliwie zajął się dziećmi królowej z poprzedniego związku; objął także miasto Łańcut w tzw. dzierżawę dożywotnią, by następnie przekazać dobra łańcuckie synowi Elżbiety – Janowi Granowskiemu (1405-1476), który w następnych latach wielokrotnie gościł króla, gdy ten przez Łańcut udawał się na Ruś. W jednym z warszawskich domów aukcyjnych w 2007 roku sprzedano obraz olejny przedstawiający – zgodnie z napisem umieszczonym na odwrocie – Elżbieta Pilecka Herbu | Topor. Jagiełły Króla | 3cia Żona | Hro 35 |1779 | JK – trzecią żonę króla Władysława Jagiełły – pochodzącą z Łańcuta Elżbietę Pilecką. Kiedyś wisiał być może w pałacu w Pilicy. Obraz przedstawia królową w typie wizerunków Kobera, który malował choćby Annę Jagiellonkę. Tajemniczy wizerunek z epoki średniowiecza, nieznanego autorstwa, przedstawia Elżbietę ze swoim lekarzem. Z kolei z kościoła w Pilicy skradziono inny wizerunek królowej uważany dzisiaj za zaginiony…

Syn Elżbiety Jan Pilecki, był kasztelanem krakowskim i również miał syna – Otta Pileckiego, który zmarł w r. 1504. Otto był ojcem Mikołaja „Ocica” Pileckiego (zm. 1550), którego prawnukiem był Andrzej z Kurozwęk Męciński. A Andrzej Męciński był przodkiem w linii prostej zarówno Lecha Kaczyńskiego oraz Bolesława Komorowskiego