Na twoim blokowisku nie ma jeszcze fotowoltaiki? Podpowiadamy, jak to zmienić. Wspólnoty i spółdzielnie z szansą na dofinansowanie

Eksperci mówią zgodnie, że jeśli ktoś chce zainstalować fotowoltaikę na osiedlu, to najprostszą drogą jest wybranie odpowiedniej firmy, która mając pełnomocnictwo zarządu spółdzielni lub wspólnoty, dokona analizy opłacalności projektu, złoży stosowne wnioski, w tym ten o dofinansowanie. Na końcu zainstaluje panele słoneczne. Dlaczego zatem małe elektrownie słoneczne nie wyrastają w miastach jak grzyby po deszczu? Okazuje się, że jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach.

Wprowadzenie „prosumenta lokatorskiego” od 1 lutego 2023 r. to szansa dla lokatorów budynków mieszkalnych na wykorzystanie własnego mieszkania jako źródła produkcji energii elektrycznej za pomocą paneli słonecznych. W praktyce oznacza to, że zarządzający budynkiem wielolokalowym będzie mógł zainstalować fotowoltaikę na dachu lub na innej części mieszkania, choćby na balkonie i wytwarzać energię elektryczną, która zasili mieszkania. Co więcej, na taką inwestycję można uzyskać dofinansowanie w wysokości aż 50 proc. wartości instalacji. Tyle że po wspomniane wsparcie mogą zgłosić się spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe oraz samorządy mające w zasobach budynki wielorodzinne. Potrzebna jest zatem zgoda.

Nabór wniosków o dofinansowanie fotowoltaiki dla właścicieli i zarządców budynków wielorodzinnych trwa od 1 lutego 2023 r. Choć dokumenty można składać w Banku Gospodarstwa Krajowego nawet do 30 czerwca 2026 r., to warto się pospieszyć, bo kwota przewidziana na ten cel to tylko 448 mln zł. Tylko, ponieważ program od samego początku funkcjonowania cieszy się on sporym zainteresowaniem – do marca włącznie wpłynęło ponad 500 wniosków. Szczegóły dotyczące terminów przyznawania grantu OZE można odnaleźć w specjalne zakładce programu TERMO BGK.

Z pozoru wszystko wygląda na proste, ale jak mówi Artur A. Adamski, ekspert ds. nieruchomości oraz obniżenia emisyjności budynków, instalacja fotowoltaiki jest stosunkowo łatwa, ale tylko w przypadku nowych osiedli lub takich, gdzie występują budynki o stosunkowo zbliżonej kubaturze, o szerokich dachach i o niezbyt wysokiej zabudowie. Stare budownictwo generuje więcej przeszkód. Często powierzchnia dachowa jest już zajęta, przez kominy, anteny i inne instalacje. Montaż na elewacji bywa niebezpieczny, bardziej kosztowny, czasem nawet niemożliwy ze względu na stan budynku. Jak podkreśla Adamski, problemy można napotkać już na samym wstępie inwestycji, gdy budynki należące do spółdzielni/wspólnoty są różnej wielkości i trudno podzielić koszty.

Gdyby bliżej przyjrzeć się przepisom, to każdy podmiot, który postanowi w pełni zaangażować się w fotowoltaikę osiedlową, a co za tym idzie włączyć ją do systemu energetycznego, powinien ubiegać się o stosowną koncesję.

– Pozyskanie koncesji na handel energią może kosztować nawet kilkaset tysięcy i trwać dwa lata. Nikomu taki proces się nie opłaca, więc tylko działanie zarządu spółdzielni na niekorzyść spółdzielców i narażanie na poważne koszty, uzasadniałyby występowanie w obecnej legislatywie o koncesję – tłumaczy Artur A. Adamski.

Innego zdania są aktywiści ze stolicy Polski, którzy chcą zabudować panelami każdy nadający się do tego metr kwadratowy budynków, choćby tych starych.

– Bloki to wielki zapomniany problem transformacji. Masowo instalujemy panele na domach jednorodzinnych. Tymczasem Warszawa może stać się pierwszą niezależną energetycznie stolicą Europy, a instalacja paneli fotowoltaicznych na blokach prawdziwie otworzy bramy miasta na transformację energetyczną. Rozwiązanie, wraz z niższymi rachunkami i czystszym powietrzem, leży na stole – czas po nie sięgnąć – twierdzi Wiktoria Jędroszkowiak z inicjatywy WSCHÓD.

Pomysł bazuje na słynnym samowystarczalnym energetycznie bloku mieszkalnym ze Szczytna, który działacze odwiedziły w marcu 2023 r. Jego przykład dał nadzieję ekologom, że taki model można spróbować przenieść na grunt warszawski i rozwinąć na ogromną skalę. Jak oszacowali eksperci MJN i Wschodu, same dachy warszawskich bloków i większych budynków mieszkalnych dają potencjał na 1 gigawat mocy – to prawie tyle, ile wynosi całkowite zapotrzebowanie Warszawy w szczycie sezonu letniego – przekonują aktywiści.

Aby zainstalować fotowoltaikę w ramach programu dla spółdzielni/wspólnot mieszkaniowych, trzeba przejść przez następujące kroki:

• Zgoda mieszkańców lub decyzja zarządu spółdzielni lub wspólnoty (decydujący może być statut);

• Wybór firmy instalacyjno-doradczej.

• Określenie rocznego zużycia energii elektrycznej dla części wspólnej.

• Określenie szacowanej ilości produkowanej energii elektrycznej z instalacji OZE, czyli możliwa do wykorzystania powierzchnia dachu, gruntu, a także elewacji, jeśli stan budynku na to pozwala.

• Analiza kosztów.

• Wniosek o przyznanie grantu OZE w Banku Gospodarstwa Krajowego.

• dokumentację projektową instalacji;

• dokumenty potwierdzające umocowanie (pełnomocnictwa) osób podpisujących wniosek do reprezentowania inwestora oraz wzór podpisu/ów złożonych na wniosku;

• dokumenty w wersji papierowej należy przesłać na aktualny adres tymczasowej siedziby banku;

• na wniosku warto dopisać: „Grant OZE” lub „Program TERMO”.