Najpiękniejszy wśród trzeciorzędnych

"Rzeszów (...) miasto powiatowe, jedno z najpiękniejszych miast trzeciorzędnych Galicji (...) na lewym brzegu Wisłoka, przy kolei arcyksięcia Karola Ludwika (...). Miasto dzieli się na Stare i Nowe. Nowe ma dwa rynki i szerokie, brukowane, płytowymi chodnikami opatrzone ulice. Najlepiej zabudowanymi są; trakt lwowski, ulice Zielona, Pańska, Krakowska, Żabnik, trakt prowadzący do stacyi kolei, na Ruską Wieś, dobrze utrzymane spacery zwane plantami. W głównych ulicach i rynkach są kamienice jedno i dwupiętrowe, w bocznych dworki murowane z ogródkami. Największymi budowlami są: okazała fara z wysoką wieżą, w stylu XVIII w. klasztor bernardynów z połowy XVII w., obszerny gmach popijarski z kościołem z połowy XVII, ratusz z początku XIX w., synagoga, budynek dyrekcji finansowej, a za miastem (...) zamek (...) otoczony rowem i murem, założony (...) w pierwszych latach XVII w. Na początku XIX w. nabył ten gmach rząd austriacki za 65 tys. złr..." i zamienił na więzienie.
Ramka: Ówczesne Nowe Miasto skupiało się wokół rozległego rynku, czyli dzisiejszego pl. Wolności. Drugi rynek Nowego Miasta, to obecny plac targowy obok hali handlowej. Rzeszowski dworzec, wedle "Słownika " znajdował się na terenie Ruskiej Wsi, która rozpościerała się między miastem a Staromieściem. Ulica Zielona to dzisiejsza Jana III Sobieskiego, Pańska - ul. 3 Maja, Krakowska - ul. Sokoła i ks. Jałowego, a Żabnik? - Takiej ulicy nie było - mówi January Nowak, zajmujący się od lat historyczną i współczesną topografią Rzeszowa. W mieście były trzy miejsca o nazwie Żabnik - tak nazywano sadzawki będące siedliskami żab. Największy rzeszowski "żabnik&", ciągnął się obok współczesnej ul. Zygmuntowskiej.