Spółdzielnie energetyczne – tańszy prąd, niezależność i bezpieczeństwo, ulga dla środowiska

To rodzaj spółdzielni, którą mogą tworzyć osoby prywatne (gospodarstwa domowe), samorządy lokalne, organizacje społeczne i przedsiębiorstwa. Jak podaje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR), spółdzielnie takie mogą powstawać na terenie gmin wiejskich i miejsko-wiejskich, a przedmiotem ich działalności jest wytwarzanie zielonej energii (OZE – fotowoltaika, biogaz, farmy wiatrowe itp.) na własne potrzeby.

Zasady działania spółdzielni energetycznej są proste: jej członkowie wspólnie wytwarzają i dzielą się energią elektryczną.

– Członkowie wytwórcy, czyli ci, którzy mają instalacje OZE, produkują energię, a niewykorzystane przez nich nadwyżki konsumują pozostali, którzy własnych instalacji nie mają. Spółdzielcy sami ustalają między sobą zasady rozliczeń – tłumaczy Joanna Krawczyk z organizacji ekologicznej Polska Zielona Sieć.

Przynależność do spółdzielni energetycznej daje wiele korzyści. Pozwala obniżyć rachunki za prąd nawet o kilkadziesiąt procent (spółdzielnie energetyczne są m.in. zwolnione z części opłat za dystrybucję), a także zyskać niezależność i bezpieczeństwo energetyczne. Przyczynia się również do ochrony środowiska.

– Spółdzielczość energetyczna niesie także duże korzyści dla społeczności lokalnych: wzmacnia te społeczności, zwiększa atrakcyjność i konkurencyjność regionów oraz może być narzędziem walki z ubóstwem energetycznym – podkreśla Agnieszka Stupkiewicz, radczyni prawna z Fundacji Frank Bold, specjalizująca się w tematyce spółdzielni energetycznych.

Na Zachodzie spółdzielnie energetyczne działają od lat i są bardzo popularne. W Unii Europejskiej funkcjonuje ich już ponad 3,5 tys. Za pioniera może tu uchodzić Dania, gdzie pierwsze spółdzielnie powstawały już w latach 70. XX wieku. Spółdzielczość energetyczna jest również mocno rozwinięta m.in. w Niemczech (tam dominuje fotowoltaika i biogaz), Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii czy Irlandii (która stawia głównie na wiatr).

W porównaniu z innymi krajami Europy w Polsce spółdzielnie energetyczne dopiero raczkują, ale już widać, że cieszą się rosnącym zainteresowaniem. – W tym roku obserwujemy naprawdę spory wzrost liczby rejestracji w KRS i w KOWR – praktycznie co tydzień mamy informacje, że powstają nowe spółdzielnie energetyczne – mówi Joanna Krawczyk.

Wskazuje przy tym, iż do rozwoju spółdzielczości energetycznej przyczynił się m.in. wzrost cen energii, a także zmiana systemu rozliczeń dla prosumentów posiadających instalacje OZE. System ten jest obecnie nieco mniej korzystny finansowo, wiele osób stwierdziło więc, że bardziej im się opłaca uczestniczyć w spółdzielni energetycznej niż pozostać prosumentem indywidualnym.
Obecnie w Polsce mamy ok. 20 spółdzielni energetycznych. Najwięcej jest ich w Małopolsce, na Lubelszczyźnie i na Śląsku. Działają również m.in. w województwach mazowieckim, wielkopolskim, podlaskim czy warmińsko-mazurskim.

Do najstarszych w Polsce należy m.in. Spółdzielnia Energetyczna EISALL z Raszyna, zaś jedną z najmłodszych jest Lądecka Spółdzielnia Energetyczna. Zarządza ona otwartą z końcem września br. gminną farmą fotowoltaiczną.

– Nasza spółdzielnia ma szansę zostać jednym z najlepszych przykładów tzw. dobrych praktyk w zakresie dążenia do neutralności i samowystarczalności energetycznej – podkreśla burmistrz Lądka-Zdroju Roman Kaczmarczyk.