Czy pracownicy rzeszowskich zakładów graficznych narażali życie w halach po Polamie?

Zawiadomienie o podejrzeniu takiego przestępstwa złożył w 2015 r. Robert Bosek, były pracownik RZG i współzałożyciel Stowarzyszenie Grafik – RZG b. pracowników spółki

W 2003. r. działalność poligraficzna przedsiębiorstwa została przeniesiona z budynku przy ul. Lisa – Kuli w Rzeszowie do pomieszczeń po byłych zakładach Polam w Miłocinie. Do Miłocina przeniosło się wraz z nią ponad 200 pracownik ów spółki, u których ta przeprowadzka budziła obawy. Głównie ze względu na przeszłość obiektu, fakt, że przez lata produkcji świetlówek opary używanej do tego toksycznej rtęci mogły przeniknąć do ścian i posadzek pomieszczeń. Już w 2007 r. Robert Bosek zaalarmował rzeszowski oddział Państwowej Inspekcji Pracy po podejrzeniach i obawach swoich i załogi.

- W efekcie do dziś powstało jedenaście raportów PIP, dotyczących tej sprawy – wylicza. – Istnieje raport Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie, który wspomina, że w 1994 r. poziom skażenia rtęcią tego miejsca był przekroczony czterokrotnie.

Załoga została zwolniona, obawy, co do możliwości dziesięcioletniego wpływu rtęci na ich zdrowie pozostały. Zainicjowane doniesieniem Roberta Boska dochodzenie rzeszowskiej prokuratury rejonowej miało wyjaśnić, czy załoga rzeczywiście narażona była na rtęciowe toksyny. Tymczasem prokuratura szybko umorzyła dochodzenie z uzasadnieniem, że przestępstwo przedawniło się, więc nie podlega ściganiu. Było to możliwe, gdyż prokuratura przyjęła okres „trującej działalności” na lata 2004 -2008, ponieważ po tym okresie nie przeprowadzano badań stężenie rtęci w pomieszczeniach produkcyjnych RZG. Od tej decyzji odwołali się poszkodowani, sąd nakazał prokuraturze ponownie podjąć śledztwo. W tym czasie do akt sprawy trafiła ekspertyza biegłego sądowego ds. BHP, w niej, ale także w zeznaniach biegłego można przeczytać, że „narażenia pracowników RZG na niekorzystne warunki środowiska pracy mogło mieć również wpływ po 2008 r.”.

Po raz drugi zostało umorzone w styczniu 2020 r. Tym razem Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie decyzję tę tłumaczyła „brakiem danych, dostatecznie uzasadniających popełnienie przestępstwa narażenia na utratę życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu pracowników RZG". A brak danych wynika z tego, iż brak jest dokumentów kontroli BHP w zakładzie po 2008 r. I tym razem Robert Bosek odwołał się od tej decyzji do sądu, ten orzekł, że prokuratura nie zabrała możliwego do zdobycia materiału dowodowego, stąd decyzja o umorzeniu jest przedwczesna. Prokuratura ponownie musiała zająć się sprawą wpływu toksyn na pracowników zakładu w pomieszczeniach po Polamie, a ponadto istnieniem lub nieistnieniem wentylacji w pomieszczeniach produkcyjnych w Miłocinie.

Odpowiadając na polecenia sądu rzeszowska prokuratura zaczęła szukać brakujących dokumentów działalności RZG z lat 2004-2014 I pojawił się problem, bo nikt nie wie, gdzie one są. To było bezpośrednią przyczyną, dla której Prokuratura Rejonowa w Rzeszowie w ostatniego dnia 2021 r. zawiesiła śledztwo. Dwa tygodnie później w komunikacje uzasadniła dlaczego: „wobec zaistnienia długotrwałej przeszkody uniemożliwiającej kontynuowanie postępowania, tj. konieczności ustalenia miejsca przechowywania dokumentacji nieistniejącej już firmy Międzynarodowe Targi Inter Res, która przed Zakładami Graficznymi użytkowała pomieszczenia produkcyjne w tym halę FF i w związku z tym prowadzić miała badania dotyczące skażenia tego pomieszczenia”.