Dni Kultury Żydowskiej w Brzozowie ku pamięci pomordowanych przez hitlerowców Żydów brzozowskich

Zaczęli osiedlać się w Brzozowie już w XVII wieku, ale znacznie liczniej zadomawiali się tu od końca XVIII w. W połowie kolejnego dysponowali własną gminą wyznaniową, bożnicą i cmentarzem, zajmowali się drobnym handlem i rzemiosłem. Nie byli zasobniejsi niż ich chrześcijańscy współmieszkańcy, toteż większych powodów do zawiści na tle majątkowym nie było. Choć to współistnienie nie zawsze było symbiozą, szczególnie po 1918 roku. Niemniej jednak współtworzyli to miasto, współbudowali, rozwijali jego gospodarkę. Do 1939 roku, kiedy władza okupacyjna nie uznała ich za podludzi. I do 10 lipca 1942 roku, kiedy wymordowała ich w brzozowskim lesie. Według różnych źródeł od ponad 800 do 1,4 tys. ludzi. Dziś w tym miejscu stoi pomnik – mauzoleum ofiar tamtej rzezi.

Ku pamięci żydowskich współmieszkańców lokalna społeczność organizuje Dni Kultury Żydowskiej: In Memoriam Brzozowskich Żydów w 80. Rocznicę Zagłady.

Uroczystości rozpoczną się już we wtorek 9 sierpnia, kiedy zainteresowani będą mogli spotkać się z rodziną Natana Weissa, ocalałego z holokaustu brzozowianina z pochodzenia.

- To będzie także znakomita okazja do promocji wydanych przed dwoma laty pamiętników Natana Weissa – podkreśla Magdalena Korona z Towarzystwa Przyjaciół Brzozowa - Zdrój, współorganizatora uroczystości. - Po wojnie zamieszkał w Izraelu, ale był tak mocno związany z Brzozowem, że często tu wracał. Bardzo wielu brzozowian świetnie go pamięta, wszyscy go lubili. Będziemy gościć jego rodzinę, zresztą z Izraela wybiera się do nas na tę okoliczność 46-osobowa delegacja.

Na wtorek organizatorzy zaplanowali też koncert muzyki klezmerskiej - "Jarosław Bester Trio".

Zasadnicza część uroczystości odbędzie się dzień później. Po zbiórce uczestników przy parkingu przed wiatą Nadleśnictwa Brzozów (przy leśniczówce „Podlesie”) o godz. 10.30 nastąpi przemarsz do Mauzoleum Brzozowskich Żydów. Na godz. 13.30 zapowiedziano początek Sesji Historycznej w Muzeum Regionalnym w Brzozowie, poświęconej pamięci brzozowskich Żydów. Halina Kościńska będzie opowiadać o „Dziejach Żydów brzozowskich”, dr Joanna Potaczek przedstawi „Historię i kulturę Żydów na Podkarpaciu” ,a Andrzej Potocki opisze „Obyczajowość Żydów polskich”. Równocześnie z konferencją, która zgromadzi przede wszystkim dorosłych, dzieci i młodzież będą mogli uczestniczyć w Rosz haSzana - edukacyjnych warsztatach o nowym roku żydowskim.

Organizatorami obchodów są Muzeum Regionalne im. Adama Fastnachta w Brzozowie, Towarzystwo Przyjaciół Brzozowa-Zdroju, Rodziny Żydów Brzozowskich ocalałych z Holokaustu.