Marszałek Władysław Ortyl: Podkarpacie otrzyma jeszcze więcej funduszy unijnych [ROZMOWA]

Arkadiusz Rogowski: Przed pandemią koronawirusa Podkarpacie rozwijało się najszybciej ze wszystkich regionów w Polsce. Pod względem wzrostu PKB (7,8 proc.) przegoniliśmy nawet Warszawę (7,7 proc.). Co zmieniła pandemia i jakie jest obecnie tempo rozwoju gospodarczego naszego województwa?
Władysław Ortyl (marszałek woj. podkarpackiego): Ostatecznych danych statystycznych jeszcze nie mamy. Ale mogę powiedzieć, że od marca 2020 roku do półrocza mieliśmy do czynienia w zasadzie z zawieszeniem gospodarki, co było widać po wpływach do budżetu województwa z podatków PIT i CIT. Natomiast jeśli chodzi o końcówkę roku, zostało to odrobione i te efekty w CIT są już zdecydowanie lepsze. Wzrosło nam co prawda bezrobocie, choć nie chcę dziś rozstrzygać czy jest to związane z pandemią i kiedy wróci ono do normy, ale warto podkreślić, że cały czas jest na poziomie jednocyfrowym. Były sytuacje, że wiele firm, obawiając się czy skorzystają z tarczy antykryzysowej czy nie, zdecydowało się na zwolnienia. Niemniej jednak ten efekt tarcz dla przedsiębiorców naprawdę uratował wiele miejsc pracy. Dzięki temu nie trzeba teraz szukać fachowców, bo przecież proces szkolenia i szukania dobrego pracownika jest złożony. Państwo pomogło przedsiębiorcom, a z kolei wpływy z podatku CIT są pomocą dla samorządów. Gdyby nie tarcze, leżałaby gospodarka, leżeliby przedsiębiorcy i samorządy też miałyby swoje kłopoty.

Mimo kryzysu związanego z pandemią, pojawiła się szansa na kolejną specjalizację naszego regionu. Chodzi oczywiście o dolinę wodorową, w sprawie utworzenia której podpisany został list intencyjny. Od czego zależy powodzenie tego projektu?
Przede wszystkim od możliwości wsparcia środkami europejskimi. To kwestia nowa, wymagająca wielu badań i pracy naukowej, i dobrze że Politechnika Rzeszowska się tym zainteresowała (choć i Uniwersytet nie pozostaje w tyle). Powstanie tego nowego klastra jest przed nami. Politechnika jest tu bardzo aktywna, współpracuje z firmami lotniczymi, by wprowadzić wodór jako paliwo do samolotów. To jest konieczność, bo od Zielonego Ładu, który promuje Unia Europejska, nie uciekniemy. Kwestią do dyskusji jest to w jakim obszarze i w jakim tempie będzie on wdrażany, ale zielone lotniska i bardzo ekologiczne samoloty to wyzwanie, przed którym stoimy. Dolina wodorowa powinna nas dobrze usytuować, a wśród nielicznych województw, które będą się tym zajmować, jesteśmy pierwsi.

Jesteśmy też w grupie województw, które najsprawniej wydawały środki z Regionalnego Programu Operacyjnego. W latach 2014-2020 było to prawie 10 mld zł, głównie na drogi, koleje, szpitale czy na rozwój przedsiębiorczości. Czy już wiadomo, ile Podkarpacie otrzyma z nowego unijnego rozdania?
Chciałbym przekazać dobrą wiadomość. Mamy największy przyrost funduszy na program, który teraz nazywa się Fundusze Europejskie dla Województwa Podkarpackiego w latach 2021-27, czyli dawny Regionalny Program Operacyjny. Świadczy to o tym, że dobrze ustawiliśmy priorytety i dobrze wyartykułowaliśmy projekty, które były przedmiotem negocjacji w ostatniej fazie podziału środków, czyli rezerwy programowej w wysokości 7,1 mld euro. W kwotach bezwzględnych jest to więcej o prawie 70 mln euro niż w latach 2014-2020. Trzeba też dodać tutaj ważną informację. Otóż w skali kraju na te regionalne programy jest mniej o 3 mld euro, a my pomimo tego mamy wzrost. A do tego dochodzi oczywiście program Polska Wschodnia, programy INTERREG i inne programy krajowe, z których musimy zdobyć środki. Mamy więc bez wątpienia dobrą pozycję.

A jakie są wnioski z kończącej się perspektywy 2014-2020?
Chcielibyśmy w dalszym ciągu rozwijać infrastrukturę, system ochrony zdrowia, inwestować w szpital uniwersytecki, w Podkarpackie Centrum Zdrowia Dziecka czy w inne szpitale. Staramy się też o to, by środki i fundusze, które były przeznaczone na infrastrukturę kolejową, były w programach krajowych. Wsparliśmy w tej starej perspektywie przygotowanie dokumentacji technicznej na naszych liniach kolejowych w woj. podkarpackim, więc uważamy że ten stymulujący czynnik został przez nas zrealizowany. Oczekujemy, że środki na ten cel trafią do nas z programu FEnIKS (Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko), czyli nowego odpowiednika dotychczasowego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W dalszym ciągu musimy też rozwijać nasze inteligentne specjalizacje, inwestować w badania, rozwój i innowacje, jak również przeznaczać środki na ochronę środowiska zgodnie z priorytetami UE, i oczywiście dbać o cyfryzację i edukację na każdym poziomie.

Czyli będzie to kontynuacja, ale z większym naciskiem na ochronę środowiska i czystą, zieloną energię...
Tak.

Na ostatniej sesji sejmiku województwa zarząd województwa, którym pan kieruje, otrzymał od radnych absolutorium i votum zaufania. Wydatki ubiegłorocznego budżetu ukształtowały się na poziomie 1,3 mld zł. Jakie są w tej chwili priorytety samorządu województwa i kiedy uda się pobić rekordowe budżety województwa na poziomie 1,5 mld zł z poprzednich lat?
RPO 2014-2020 jest już w fazie schyłkowej, co ma swoje odzwierciedlenie w tym zmniejszonym budżecie województwa. Ale jest on też zasilany środkami z budżetu państwa, z rządowego funduszu dla samorządów, wnioskujemy o różnego rodzaju rezerwy jak choćby w przypadku naszych szpitali. Tych źródeł jest zatem sporo. Przypomnę też, że przed nami Krajowy Plan Odbudowy, a to gigantyczne środki. Staramy się, by samorządy były włączone w jego wdrażanie, co przełoży się również na budżet województwa. Myślę, że w perspektywie dwóch lat dojdziemy do tych rekordowych budżetów. A dziś przygotowujemy się do tego momentu, na przykład poprzez strategiczny program rozwoju transportu czy strategię rozwoju innowacji. To są dokumenty obligatoryjne do tego, by rozpocząć wykorzystywanie środków z nowej perspektywy. Tu jesteśmy w terminach, dobrze nam to idzie.

Pandemia covid-19 wyraźnie osłabła, co widać w statystykach. Czy w związku z tym szpitale wojewódzkie wróciły do normalnego trybu pracy?
Szpitale podlegające Urzędowi Marszałkowskiemu funkcjonują dziś normalnie. Zostawione zostały jednak „przyczółki” antypandemiczne, gdybyśmy mieli do czynienia z czwartą falą zakażeń. Musimy bowiem wyciągać wnioski. Na ten moment wszystkie funkcje szpitali są przywrócone i wypełniane, a więc nadrabiamy zaległości powstałe wskutek pandemii. Chodzi oczywiście o pacjentów planowych, którzy czekają w kolejce do zabiegów.

Kilka tygodni temu w Szpitalu Wojewódzkim nr 1 w Rzeszowie ruszyły operacje z wykorzystaniem robota chirurgicznego Da Vinci. Z kolei w Szpitalu Wojewódzkim nr 2 planowany jest zakup robota ortopedycznego.
Myślę, że wniosek o zakup tego robota ortopedycznego przedłożymy na sejmiku we wrześniu. Służy on do skomplikowanych operacji kręgosłupa, czyniąc je bardziej bezpiecznymi zarówno dla pacjenta, jak i dla obsługującego go personelu. Myślimy też w tym kontekście o szpitalach poza Rzeszowem – w Krośnie czy w Przemyślu. Naszym pacjentom się to należy, a marszałek i samorząd województwa ma tu większe obowiązki niż szpitale powiatowe, które mają inne funkcje. Kadra jest gotowa i otwarta, a to jest najważniejsze – chcieć się poddać zmianom i być otwartym na innowacje.

Część II wywiadu w poniedziałkowych Nowinach. A w niej między innymi o współpracy z nowym prezydentem Rzeszowa Konradem Fijołkiem, Podkarpackim Centrum Lekkiej Atletyki czy Podkarpackiej Kolei Aglomeracyjnej.

ZOBACZ TAKŻE: Kolejka gondolowo-widokowa nad Soliną