Nie bądź konkurencją dla byłego szefa

Jest on stosowany wobec pracowników mających dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Podstawą ustanowienia zakazu konkurencji może być podpisanie aneksu do istniejącej umowy o pracę, lub osobnej umowy, która musi określać:
- jaka działalność nie powinna być podejmowana przez pracownika,
- okres obowiązywania zakazu konkurencji,
- wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy.

Zakaz konkurencji powinien się odnosić do zakresu działalności pracodawcy. Ale za konkurencyjną uznaje się także działalność choćby częściowo zbieżną z przedmiotem działalności pracodawcy, jeśli mogłaby ona negatywnie wpłynąć na jego sytuację ekonomiczną.

Pracodawca nie ma prawa nałożyć na pracownika obowiązku niepodejmowania jakiegokolwiek zatrudnienia po rozwiązaniu umowy. Nie może też wymagać, by pracownik informował go o wszelkich planach zawodowych.

W zamian za przestrzeganie zakazu, pracodawca musi zapłacić pracownikowi odszkodowanie. Jego wysokość wynosi co najmniej 25% ostatniego wynagrodzenia. Odszkodowanie wypłacane jest za okres obowiązywania zakazu konkurencji.
Umowa o zakazie konkurencji wygasa z upływem terminu, na jaki została ustanowiona.
Może jednak przestać obowiązywać jeszcze przed upływem tego terminu, jeśli:

- pracodawca zaprzestał działalności gospodarczej lub zmienił jej profil;
- pracodawca przestał traktować informacje posiadane przez pracownika jako szczególnie ważne dla jego interesów;
- na skutek postępu naukowego lub technicznego informacje zastrzeżone swego czasu jako tajemnica stały się powszechnie dostępne.

Drugim powodem wcześniejszego ustania zakazu konkurencji jest niewywiązanie się byłego pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.

W przypadku naruszenia zakazu konkurencji pracownik zobowiązany jest do wypłacenia odszkodowania byłemu pracodawcy.
Uzyskanie przez pracodawcę rekompensaty wymaga jednak dowiedzenia przez niego faktu naruszenia zakazu konkurencji, wykazania szkody i jej wysokości, a także związku między naruszeniem zakazu a szkodą.

Dlatego często stosowaną formą zabezpieczenia interesu pracodawcy przed nieuczciwym działaniem byłego pracownika jest ustanowienie kary umownej za złamanie zakazu konkurencji.
Wysokość kary umownej strony mogą ustalić dowolnie. Przyjmuje się, że w celu uniknięcia zarzutu, iż kara umowna jest rażąco wygórowana nie powinna ona znacznie przekraczać kwoty całkowitego odszkodowania należnego pracownikowi z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji.

Pracodawca może także żądać zwrotu odpowiedniej części odszkodowania, jeśli zostało ono już wypłacone, za czas nieprzestrzegania zakazu.