Nisko w hołdzie Sprawiedliwym wśród Narodów Świata

Historie państwa Wołoszynów i Puchalskich są mieszkańcom Niska mniej więcej znane, do niedawna nie wiedzieli, że ich krajanami była także dwójka bohaterów – państwa Saganów. Władze miasta i gminy, wspólnie z Niżańskim Centrum Kultury „Sokół” postanowiły uhonorować Ich wszystkich specjalną uroczystością. W dniu szczególnym, bo 24 marca w Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

- Przed dwoma laty w naszym Centrum mieliśmy spotkanie poświęcone dwóm spośród tych trzech rodzin – tłumaczy Karolina Kutyła z niżańskiej placówki kultury. – Dowiedzieliśmy się o trzeciej takiej rodzinie i z inicjatywy krewnych tych bohaterów zrodziła się inicjatywa, by ich i ich czyny upamiętnić.

Państwo Wołoszynowie ponad rok ukrywali u siebie małżeństwo Żydów Jadwigę i Ignacego Gorzyczańskich, którym udało się uciec z sandomierskiego getta. Wyjątkowo dramatyczne były losy Stanisława Puchalskiego, który pomagał ukrywającym się przed Niemcami wyrabiać kenkarty, walczył w oddziale partyzanckim, potem został przez Sowietów wywieziony w głąb Rosji, a po powrocie jeszcze przez kilka lat ukrywał się przez komunistyczną bezpieką. I takiego Człowieka kolega z organizacji ZBOWiD oskarżył o to, że skoro za pomoc żydom nie dostał medalu Sprawiedliwych, to pewnie zamordował żydowskiego chłopca, którego ukrywał. Dla oczyszczenia swojego dobrego imienia pan Stanisław zaczął poszukiwać ludzi, których ocalił z Holokaustu. Pomógł w tym Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie, potem izraelski Yad Vashem i ten zebrał relacje ocalonych, potwierdzających zasługi pana Stanisława, przyznając mu medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Niezwykła jest także historia państwa Saganów.

- Ocalony przez nich Morris wyjechał do Stanów Zjednoczonych, założył tam rodzinę, ale do końca życia państwa Saganów utrzymywał z nimi kontakty – opowiada pani Karolina. – I nieodmiennie w listach tytułował panią Katarzynę – mamą.

Uroczystości Niżańskich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata odbędą się 24 marca o godz. 13. Na Placu Wolności. W programie przewidziano krótki rys historyczny „Sprawiedliwi z Niska”, przemówienia okolicznościowe oraz odsłonięcie tabliczek przy Drzewach Pamięci Niżańskich Sprawiedliwych. Podczas uroczystości zostanie udostępniona plenerowa ekspozycja „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”.