Wojewódzcy radni PiS chcą zdemontować Pomnik Czynu Rewolucyjnego w Rzeszowie

Dokument nosi datę 30 stycznia. Czytamy w nim, że przejęcie terenu wiązałoby się z demontażem pomnika „w związku z zagrożeniem budowlanym, jakie niesie w obecnej chwili ten monument”.

„Dodatkowo taka decyzja wypełni przesłanki Ustawy Dekomunizacyjnej, a także będzie zgodna z opinią Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, która jednoznacznie wskazała, iż budowla ta propaguje ideologię komunistyczną.” – brzmi fragment pisma do Zarządu Województwa Podkarpackiego, pod którym podpisali się radni PiS:

• Bogdan Romaniuk,
• Jacek Magdoń,
• Stefan Bieszczad,
• Maria Fajgier,
• Jan Dziubiński,
• Monika Brewczak,
• Joanna Bril,
• Maria Napieracz.

Konieczność przejęcia działki i wyburzenia pomnika radni tłumaczą także interesem publicznym: „Dla dobra obywateli wskazane jest polepszenie komunikacji w stolicy województwa przez budowę podziemnego przejścia dla pieszych pod aleją Łukasza Cieplińskiego, co ułatwi bezpieczne dotarcie mieszkańców województwa do Urzędu Marszałkowskiego”.

Inicjatorem pisma jest Bogdan Romaniuk, wiceprzewodniczący klubu PiS w sejmiku i przewodniczący komisji edukacji, kultury i kultury fizycznej. Zapytaliśmy się radnego, czy przejęcie działki od jej właściciela, czyli zakonu bernardynów, leży w kompetencji samorządu?

– O tym będzie rozstrzygał Zarząd Województwa, ale według mnie nie ma przeciwwskazań – powiedział Bogdan Romaniuk.

– Nasz wniosek na razie nie wiąże się z żadną sumą pieniędzy. Jeśli Zarząd Województwa powie, że jest to dobry pomysł, to wtedy należałoby kalkulować kilka rzeczy: nabycie bezkosztowe albo na zasadzie wykupienia terenu od oo. Bernardynów, a także koszt projektu zagospodarowania terenu pod kątem rozwiązań komunikacyjnych oraz koszt realizacji tego zamierzenia. Dzisiaj trudno jest oszacować cały koszt przedsięwzięcia – mówi Bogdan Romaniuk.

Problem stojącego przy rondzie Dmowskiego Pomnika Czynu Rewolucyjnego był już dyskutowany przez radnych na sesji sejmiku w grudniu ub. roku. Temat wywołał wiceprzewodniczący sejmiku Czesław Łączak (PiS), który zgłosił do projektu budżetu województwa na 2023 roku wniosek o udzielenie pomocy finansowej dla oo. bernardynów w wysokości 850 tys. zł na usunięcie pomnika. Wniosek Łączaka został odrzucony. Podczas tamtej debaty Bogdan Romaniuk zgłosił do Zarządu Województwa własny wniosek z propozycją, żeby samorząd województwa przejął teren i wyburzył pomnik.

Inicjatywa radnych wojewódzkich przejęcia działki, na której stoi rzeszowski Pomnik Czynu Rewolucyjnego, zbiega się z rozmowami, jakie zakon prowadzi z kilkoma podmiotami na temat jego przyszłości.

Jak już pisaliśmy, w toku tych rozmów prowincja bernardynów zdecydowała się powołać, wespół z przedstawicielami województwa, miasta, oddziału IPN i organizacji pozarządowych, komisję, która by rozstrzygnęła przyszłość pomnika. Początkowo w rozmowach uczestniczyli jedynie włodarze Rzeszowa, którzy są zainteresowani przejęciem pomnika i jego remontem.

Pomnik stoi na terenie, który należał do bernardynów przed wojną i został zabrany przez władze komunistyczne. W 2006 r. zakon odzyskał część terenu za symboliczny 1 proc. wartości rynkowej. Na wydzielonej działce stoi pomnik. Władze zakonu twierdzą, że nie stać je na demontaż monumentu sławiącego walki rewolucyjne.

„Gołym okiem” widać, że stan techniczny postawionego w 1974 r. pomnika jest zły. Okresowa kontrola obiektu z 2021 r. wykazała, że stan stalowych łączników mocujących miedziane rzeźby oraz cokołu i schodów jest awaryjny, stan mocowań rzeźb do konstrukcji stalowej jest zły, a elementy prefabrykowane są w stanie średnim. Inżynierowie, którzy dokonali kontroli, twierdzą, że do dzisiaj nie zachowała się żadna dokumentacja techniczna pomnika, która umożliwiałaby w pełni ocenić stan pomnika.