Handlować czy plajtować

- Przydałoby się wynająć autobus, zabrać do niego prezydenta miasta, wiceprezydentów oraz radnych i zrobić wycieczkę po rzeszowskich sklepach. Może wtedy władze wiedziałyby, co zrobić z pozwoleniami na budowę kolejnych hipermarketów. Wielu radnych głosuje "w ciemno", nie znając problemu - mówi Wiesław Buż, prezes Rzeszowskiego Stowarzyszenia Kupców. Na razie wycieczkę odbywa tylko z reporterem "Nowin". Oto co widzimy:

W sąsiedztwie Tesco

Pawilon handlowy przy ul. Podwisłocze 8B jeszcze niedawno mieścił sklep spożywczy. Dziś zamknięty jest na kłódkę.
- Zwolniono 15 dziewczyn - mówi Buż.
Pawilonik naprzeciw był także sklepem spożywczym. Teraz ostały się na półkach: ocet, olej, soki, herbata i fasola konserwowa. Pawilon wyspecjalizował się w rybach, branych na kredyt kupiecki od producenta.
- Nie mógłbym wyłożyć własnych pieniędzy, bo ich nie mam. Obroty spadły o 40 procent. Pracuję bez zysku, liczę na przetrwanie. Lepsze to niż kuroniówka - mówi właściciel Józef Piątkowski.
Tuż obok hipermarketu przy ul. bpa Pelczara 6 dobrze zaopatrzony dyskont "Leader Price". - Mamy własne produkty tańsze o 20 - 30 proc. w stosunku do markowych, dostępnych w ogólnym handlu. Mimo tego trudno się handluje obok giganta, który stoi w samym środku osiedla. Siły są nierówne - mówi dyrektor Robert Adamczewski, który nie chce zdradzać szczegółów rywalizacji.

Dracula zamiast spożywczego

W pawilonie przy ul. ks. Popiełuszki, po sklepie spożywczym zainstalowała się wypożyczalnia kaset reklamująca akurat film "Dracula". Po sąsiedzku stoi niedokończony pawilon handlowy. Widać z daleka, że budowlańców nie ma tu od dawna. - Taka inwestycja kosztuje 200 - 300 tys. zł. W przestronnych piwnicach planowano jakieś usługi - objaśnia Buż.
W ciągu pawilonów ostały się: fryzjer, szmateks, pub, kominki i sauny, wyposażenie mieszkań, kawiarenka internetowa, kwiaciarnia i sklepik z odzieżą damską. - Nie boję się konkurencji. Mam inny asortyment. To nie jest masówka, ale fasony robione w krótkich seriach - mówi szefowa odzieżówki.
W pawilonie przy u. Podwisłocze 10, tuż obok poczty sklepik spożywczy obstawiony rusztowaniami. U góry pracują robotnicy: wokół pył, spadają płaty odbijanego tynku. - Ten sklepik należałoby zamknąć na jeden - dwa dni. Właściciela na to nie stać - mówi Buż. Dlaczego nie stać widzimy oglądając w pobliżu w ciąg pustych pawilonów przy ul.Podwisłocze 30. Padły: artykuły spożywcze, firma budowlano - usługowa zabawki, kosmetyki, obuwie i odzież. Ostała się apteka i ksero.
Mijamy nowe osiedle przy ul.Cegielnianej. Na parterze puste lokale. Wprowadziły się gabinety lekarskie. Innych najemców brak.

W pobliżu Leclerca

Parking na tyłach hipermarketu z napisem: "Dla dostawców" niedbale wyłożony betonowymi płytami. Tu nie jest tak ładnie jak od frontu. To teren rezerwowy pod rozbudowę Leclerca. Naprzeciw Centrum Handlowe Respan z dużym napisem na szybach od frontu: "Sprzedam.Wynajmę" (pomieszczenia).
- Sprzedajemy dwa razy mniej towarów. Jesień zawsze była dla handlowców najlepsza. Takiego słabego października i takich mizernych świąt Bożego Narodzenia nie pamiętam. Ludzie pieniądze zostawiają w Leclercu - mówi hurtownik Jan S.
Full Market przy ul.Rejtana 53 sprawia dobre wrażenie. Wszystkie stoiska zapełnione towarem. Klientów dużo. Tymczasem:
- Handluje się ciężko. Nasz towar jest droższy, bo obciążony VATem i podatkiem. Giganty sprowadzają towar z Unii Europejskiej. Jest on nieopodatkowany, przebija ceną krajowe wyroby z Łodzi. Jak postawią Carrefoura, to splajtujemy - mówi jeden z zarządców firmy, prosząc o niepodawanie nazwiska.

Alternatywa: towar dla klasy średniej

Maria Pięciak, zastępca dyrektora d/s ekonomicznych MZBM w Rzeszowie:

- Mamy 200 lokali sklepowych. Wolne są cztery. Rotacja niektórych najemców to zjawisko normalne. Czynsz za lokale sklepowe wynosi za 1 m.kw. netto od 2,90 zł (niektóre szmateksy) do 104 zł. Do tych stawek należy dodać 22 proc. VAT oraz opłaty za media.

Centrum Handlowe Rejtan sprzedaje tylko towary markowe. Tu nie ma masówki. To dom towarowy dla klasy średniej. Podobno w Polsce nie ma klasy średniej, lecz w Rejtanie jest ruch.
- Mamy to, czego potrzebuje wybredny klient. Największa frekwencja jest w weekendy - mówi sprzedawczyni.
W sporej odległości od Leclerca duże i nowoczesne Delikatesy Centrum. Wygląda na to, że hipermarket nie odebrał im klientów. Obok (ul.Rejtana 49a) obraz nędzy i upadku: pawilon Pewexu. Wejście do chińskiej restauracji ozdobione kłódkami - lokal zamknięty. Pawilon handlowy w 1/3 opustoszały, biura zamknięte na głucho.
- Dogorywamy - stwierdza fakt Małgorzata, handlująca odzieżą - Gospodarz się nami nie interesuje. Stawka: 50 zł za m. kw., a w mieście czynsze spadają. Obroty też spadły o połowę. Nie wiem co robić: ani z sobą, ani z towarem. Handlowcy dostali wypowiedzenia. Podobno będzie najemca lub właściciel całości.
Róg ul. Rejtana i al.Niepodległości, obok Delikatesów Centrum duży, niedokończony pawilon. Na drewnianym poszarzałym od deszczów płocie napis: "Do sprzedania". Nowy blok przy al.Niepodległości ma cały parter pusty. Najemców na razie brak.

Hala Targowa ginie

Bród, smród, bałagan. Parkingi z czasów wczesnego Gierka. Przed halą zakaz handlu towarami przemysłowymi, którego nikt nie przestrzega: ani Polacy, ani Ukraińcy. I to najbardziej wkurza handlowców. W środku dwa stoiska puste, właściciele trzech następnych złożyli wymówienia.
- Za drogo. Razem z VATem i mediami 1 m.kw. kosztuje mnie 120 zł. Tegoroczni najemcy płacą dużo mniej: nawet od 20 zł za 1 m.kw - mówi Krystyna Skrzypek, właścicielka stoiska z galanterią.
- Złożyliśmy do prezydenta zbiorowe pismo o obniżkę czynszu o połowę, bo o tyle spadły obroty. MZBM na jesieni obniżył nam czynsze o 5 proc, a od stycznia wróciły stare stawki. Teraz każdy z kupców napisał do prezydenta indywidualnie w tej samej sprawie. Odpowiedzi jeszcze nie ma - mówi Halina Łuszczek.
- Co to za polityka? - zastanawia się Wacław Samsonowski. - Stoisko stoi kilka miesięcy puste, a później wynajmowane jest za kilkakrotnie niższą stawkę niż nasza. Lepiej zwolnić stoisko i wziąć je od nowa - uważa. - Jak ruszy trzeci hipermarket, zacznie się lawina bankructw. Haka ginie. Nasi kupcy zadłużyli się w hurtowniach, hurtownicy u producentów, a producenci u dostawców surowców i kooperantów - dodaje Anna Jendyk.

Na reprezentacyjnym deptaku

Andrzej Szlachta, prezydent Rzeszowa:

- W zasobach Miasta nie ma wolnych pomieszczeń sklepowych. Wszystkie są eksploatowane. Stwierdzenie, że niedługo straty z powodu wolnej powierzchni handlowej w lokalach zarządzanych przez MZBM osiągną kwotę 2 mln zł rocznie nie ma żadnych podstaw. Łączna powierzchnia lokali użytkowych (sklepy, placówki usługowe, biblioteki) administrowanych przez MZBM wynosi 40 tys. m. kw. Z tego powodu roczne przychody wynoszą 7250 tys. zł.

Ulica 3 Maja dzieli się na część "lepszą" i "gorszą". Ta druga - między ulicami: Zamkową i Jagiellońską jest mniej uczęszczana. Poznać to po pustych lokalach i tablicach: "Do wynajęcia".
- Trzeci miesiąc ciągnę poniżej kosztów. Pustka w sklepie przed świętami Wielkanocnymi bardzo niepokoi. Tego nigdy nie było. W sumie płacę 100 zł za 1 m.kw. - mówi Cezary Zielski, właściciel sklepu przy 3 Maja 16. - Jestem za wolnym rynkiem, ale takim gdzie wszyscy mają równe prawa - dodaje.
- Upadek rzeszowskiego handlu ma wiele przyczyn. Najważniejsze to recesja gospodarcza połączona z inwazją hipermarketów - twierdzi W.Buż.