Niegodne byłoby zapomnieć

Pod koniec 1939 r. powstała na Zasaniu pierwsza placówka Związku Walki Zbrojnej. Wkrótce zorganizowano komendę obwodu ZWZ, obejmującą miasto i powiat przemyski. Z początkiem 1940 r. powstał inspektorat rejonowy ZWZ, początkowo obejmujący powiaty (obwody) przemyski i jarosławski, nieco później również przeworski i łańcucki. Kadrę kierowniczą w obwodzie i inspektoracie ZWZ tworzyli głównie oficerowie i urzędnicy przedwojennego Dowództwa Okręgu Korpusu X, a także wyżsi urzędnicy aparatu państwowego, przybyli do Przemyśla ze Lwowa i Kresów. Kiedy w lutym 1942 r. ZWZ został przemianowany na AK, struktura organizacji uległa częściowej zmianie. Jednym z pierwszych komendantów obwodu (1941-1942) był por. rez. Emil Czerny (ps. "Wacław", "Zbychosław"), a ostatnim komendantem obwodu AK (od marca do lipca 1944) - ppor. rez. Zbigniew Zawiła (ps. "Żbik").
- Armia Krajowa stanęła do walki, potwierdzając wolę trwania narodu polskiego i wyrażając

jego tęsknotę za wolnością

Ppor. rez. Zdzisław Cichoński, prezes koła ŚZŻAK:

- Wykruszają się nasze szeregi. Dla nas, odchodzącego pokolenia, być może jest to ostatnia taka okrągła rocznica. Ale pozostaną po nas ślady, jak tablice pamiątkowe (m.in. w kościele garnizonowym i na zachodnim przyczółku mostu kolejowego), upamiętniające czyn zbrojny AK. Mam nadzieję, że spadkobierczynią naszych wartości zawartych w słowach: Bóg-Honor-Ojczyzna będzie młodzież z Zespołu Szkół Odzieżowych, który nosi imię Armii Krajowej.

- podkreślił ks. abp Józef Michalik, który 17 bm. w kościele garnizonowym przewodniczył mszy św. koncelebrowanej, w intencji poległych, zamordowanych, zmarłych oraz żyjących żołnierzy AK.
Jedną z chlubnych kart historii przemyscy akowcy zapisali m.in. w czasie Akcji "Burza". Np. w nocy z 25 na 26 lipca 1944 roku 4 - osobowy patrol żołnierzy z plutonu ochrony Komendy Obwodu AK, unieszkodliwił większość ładunków wybuchowych, założonych przez Niemców pod mostem kolejowym na Sanie. Akcją dowodził st. sierż. Kazimierz Fedkiewicz (ps. "Krzywy") zmarły w Przemyślu w 1990 r. Dzięki tej akcji został ocalony most, który wycofujące się z miasta wojska hitlerowskie chciały wysadzić w powietrze.
W rocznicowej homilii metropolita przemyski przypomniał o masowych aresztowaniach i wywózkach żołnierzy podziemia w głąb ZSRR. Około 2 500 osób, głównie akowców z Podokręgu Rzeszów, aresztowanych przez przez UB, MO i NKWD, między październikiem 1944 a styczniem 1945 przewinęło się przez obóz przejściowy w Przemyślu - Bakończycach, skąd w trzech transportach kolejowych zostali

wywiezieni przez NKWD w głąb Rosji

i umieszczeni w łagrach Riazania, Stalinogorska i gułagu Borowicze-Jegolsk. Średnio co szósty nie przeżył tej katorgi. - Niegodne byłoby zapomnieć tę wielką ofiarę - mówił w niedzielę ks. abp Michalik, adresując te słowa m.in. do żołnierzy 14 Brygady OT, harcerzy oraz młodzieży z Zespołu Szkół Odzieżowych im. AK.
podpis pod zdjęcie (Armia Krajowa JPG) JAN JAROSZ (2)
Niedzielna msza w kościele garnizonowym w Przemyślu, w której uczestniczyli m.in. członkowie koła Światowego Związku Żołnierzy AK, była głównym punktem obchodów w tym mieście 60 rocznicy powołania AK.