MKTG SR - pasek na kartach artykułów

Trzy cenne lubaczowskie dzieła sztuki zostały poddane renowacji

Piotr Samolewicz
Piotr Samolewicz
Jaworowskie skrzynie wianne zostały pozyskane do zbiorów Muzeum Kresów w Lubaczowie w 2018 r. Pochodzą z Horyńca-Zdroju.
Jaworowskie skrzynie wianne zostały pozyskane do zbiorów Muzeum Kresów w Lubaczowie w 2018 r. Pochodzą z Horyńca-Zdroju. Muzeum Kresów
Trzy cenne lubaczowskie dzieła sztuki: chodnik (kilim) ze znakami kół i związków studentów Politechniki Lwowskiej, powstały najprawdopodobniej w 1937 r., oraz dwie jaworowskie skrzynie wianne (XIX/XX w., lata 20.–30. XX w.) zostały poddane renowacji w ramach kampanii „Mocarze sztuki" Fundacji Most the Most.

Chodnik (kilim) pochodzi z kolekcji Działu Artystycznego Muzeum Kresów w Lubaczowie. W 2012 r. został przekazany do zbiorów przez parafię rzymskokatolicką pw. św. Wojciecha w Cieszanowie. Wykonano go techniką tkacką, na osnowie lnianej, z różnobarwnych włóczek. Jest utrzymany w tonacji szarości, złamanej zieleni i błękitu.
Chodnik (kilim) ma kształt długiego prostokąta o wymiarach 980 cm (długość) i 130 cm (szerokość). Obecnie, na skutek najpewniej mechanicznego cięcia, składa się z dwóch części (o długości 715 i 265 cm). Chodnik (kilim) powstał najprawdopodobniej w 1937 r. we Lwowie jako dar studentów Politechniki Lwowskiej dla kaplicy w Domu Studenckim Politechniki. Najpewniej w 1939 r., po zajęciu Lwowa przez Sowietów, obiekt został zabezpieczony w parafii pw. św. Marii Magdaleny we Lwowie.

Na osi chodnika (kilimu) zostały zamieszczone symbole 11 kół i związków studenckich Politechniki Lwowskiej. Patrząc od góry są to znaki: Koła Studentów Mechaników i Elektryków (zał. 1902 r.), Związku Studentów Inżynierii (zał. pod koniec XIX w.), Związku Studentów Architektury (zał. 1902 r.), Koła Górniczo-Naftowego Studentów (zał. 1904), Koła Studentów Dublańczyków (zał. 1865 r.), Związku Awiatycznego Studentów (zał. 1909 r.), Koło Studentów Wilnian (zał. 1933 r.), Koła Studentów Inżynierii Lasowej (zał. 1919 r.), Związku Akademików Ślązaków (zał. 1936 r.), Koła Studentów Chemików (zał. 1896 r.) oraz Związku Studentów Inżynierii Mierniczej (zał. 1928 r.).

Prace konserwatorskie chodnika wykonała Anna Urbańska.

Chodnik (kilim) został wyeksponowany na wystawie stałej „Dziedzictwo Kresów” w siedzibie głównej Muzeum Kresów w Lubaczowie, na specjalnym podeście zaprojektowanym przez architektkę Annę Pilawską-Sitę.

Jaworowskie skrzynie wianne zostały pozyskane do zbiorów Muzeum Kresów w Lubaczowie w 2018 r. Pochodzą z Horyńca-Zdroju. Używane były w jednym gospodarstwie i należały do przedstawicielek dwóch pokoleń jednej i tej samej rodziny, zapewne matki i córki. Obydwie skrzynie dzieli więc różnica kilkudziesięciu lat. Mimo podobieństw w budowie, skrzynie różnią się przede wszystkim pod względem dekoracji malarskiej. Na ich przykładzie można zaobserwować niezwykle ciekawe przemiany zdobnictwa skrzyń wiannych, wykonywanych w ośrodku jaworowskim od przełomu XIX i XX w. do lat 20.–30. XX w., czyli w ostatnim okresie wyrobu tego typu mebli.

Efektownie malowane jaworowskie skrzynie na trwałe zapisały się w kulturze ludowej pogranicza polsko-ukraińskiego. Rozpowszechniły się zarówno w domach ludności polskiej, jak i ukraińskiej. Związane są z ważną funkcją obrzędową w czasie wesela, szczególnie w momencie tzw. wyprawin, kiedy to panna młoda oficjalnie opuszczała rodziców i w towarzystwie swego męża udawała się do jego domu, zabierając wypełnioną posagiem malowaną skrzynię. W jej wnętrzu umieszczana była wyprawa ślubna, czyli „wiano” panny młodej. Liczba zgromadzonych w niej rzeczy była symbolem dostatku i pomyślności rodziny na nowej drodze życia.

Tę rolę skrzyni podkreślały również symboliczne motywy malowane w najbardziej eksponowanym miejscu, czyli na ściance frontowej, a także na wieku. W tym zakresie głównym elementem dekoracyjnym starszej skrzyni są dwa analogiczne pola wypełnione bukietami kwiatów w doniczce (tzw. wazonki), a młodszej skrzyni jedno, prostokątne pole z motywem wianka oraz mniejszych rozet i gałązek z listkami.

Prace konserwatorskie wykonał Filip Sołtys.

Skrzynie zostały wyeksponowane na wystawie stałej „Kultura wsi lubaczowskiej” w Muzeum Kresów w Lubaczowie.

Łączny koszt realizacji prac konserwatorskich chodnika (kilimu) wyniósł 31 tys. 400 zł. Dofinansowanie ze środków kampanii „Mocarze Sztuki” Fundacji Most the Most wyniosło 20 tys. zł, ze środków powiatu lubaczowskiego 5 tys. 700 zł oraz ze środków województwa podkarpackiego w wysokości 5 tys. 700 zł.

Łączny koszt realizacji prac konserwatorskich przy skrzyniach wiannych wyniósł 20 tys. zł i został pokryty z dotacji przyznanej Muzeum Kresów w Lubaczowie przez Fundację Most the Most w ramach kampanii społecznej „Mocarze Sztuki”.

Mocarze Sztuki to kampania społeczna, której ideą jest wykreowanie mody na wspieranie kultury i ochronę dzieł sztuki. Kampania polega na „adopcji” eksponatów muzealnych przez firmy, instytucje, stowarzyszenia i osoby fizyczne. Do akcji zostały zaproszone: lokalne muzea z całej Polski, które wskazywały eksponaty, którym chciały przywrócić świetność i poddać je pracom konserwatorskim, a także firmy, instytucje i stowarzyszenia, aby przekazały darowiznę na sfinansowanie takich prac, a także wszyscy ludzie mocy, aby wzięli udział w konkursach na wybór zwycięskich eksponatów. Kampania miała charakter ogólnopolski.

od 7 lat
Wideo

Wyniki pierwszej tury wyborów we Francji

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na nowiny24.pl Nowiny 24