Ukrainki integrują się w Polsce, ale nie bez problemów. Aktualne badanie socjologiczne

Około 40 proc. uchodźczyń ukraińskich chce zostać w Polsce, nieco mniej zamierza wrócić na Ukrainę. Ukrainki z tej pierwszej grupy wysyłają dzieci do polskich szkół, mają pracę, choć nie zawsze zgodną ze swoimi kwalifikacjami, na co narzekają. Dobrze oceniają swoje warunki życia i znają język polski. Należą one do grupy obywateli Ukrainy, którzy zgromadziwszy kapitał od dawna zamierzali wyemigrować z kraju, a zatem wojna tylko przyspieszyła ich decyzję.

Grupa uchodźczyń, która chce wracać do kraju, przyjechała do Polski tylko w celu znalezienia czasowej przystani. Ta grupa jest gorzej uposażona i cały czas oczekuje na koniec wojny. W powrocie do kraju pomogłaby im także poprawa warunków życia na Ukrainie, czyli lepsze płace i likwidacja korupcji.

Podczas badań stwierdzono związek między dobrym samopoczuciem uchodźczyń a tym, jaki jest stosunek otoczenia do nich. Jeśli Polacy mają dobre nastawienie, to i one mają takie same do Polaków. Jeśli uchodźcy mają pozytywny stosunek do mieszkańców, to twierdzą, że Polacy odwzajemniają się tym samym. – Gdy relacje są dobre, to uchodźcy lepiej oceniają swoją sytuację – zauważa P. Długosz.

Respondentki twierdzą też, że stosunek Polaków w porównaniu do czasu, gdy one przybyły do Polski, pogorszył się.

Szczegółowe analizy wykazały, że respondentki, które bardziej czują niechęć Polaków, mają dzieci w polskich szkołach. Z tego wynikałoby, że dzieci ukraińskie mogą spotykać się z niechęcią polskich rówieśników.

– Z innych badań wiemy, że młodzież polska jest negatywnie nastawiona do uchodźców z Ukrainy. Jeśli w reprezentatywnych badaniach 30 proc. dorosłych mówiło o złym wpływie obecności Ukraińców na polską gospodarkę, że rosną ceny mieszkań i towarów, że Ukraińcy zajmują miejsca pracy i dostęp do lekarzy, to wśród młodzieży ponad 50 proc. wybrało taką opcję – wyjaśnia naukowiec. – Niechęć młodych Polaków do Ukraińców możemy tłumaczyć tym, że wchodząc w dorosłość, boją się oni o swoją przyszłość, gdyż widzą zagrożenie w Ukraińcach w dostępie do dóbr, np. mieszkań. A większość uchodźców pochodzi z klasy średniej.

Badacze stwierdzili też, że stan psychiczny uchodźczyń w dalszym ciągu nie jest najlepszy. 44 proc. ma problem z występowaniem lęku, 37 proc. zagrożona jest depresją, 58 proc. ma wysoki poziom stresu.

– Z pewnością działa jeszcze trauma wojenna, po drugie w Polsce muszą się dopiero zaadoptować, po trzecie nie bez znaczenia jest wzrost niechęci Polaków do Ukraińców. Jest też problem dzieci, które nie mają kontaktu z ojcami. 1/3 respondentek zauważała pogorszenie samopoczucia i zachowania dzieci po przyjeździe do Polski – mówi P. Długosz. - Generalny wniosek jest taki, że kobiety samotne z dziećmi są obciążone traumą wojenną i problemami związanymi z adaptacją do życia w nowych okolicznościach, co się odbija na zdrowiu psychicznym – tłumaczy socjolog.

Badanie przeprowadzili badacze Interdyscyplinarnego Laboratorium Badań Wojny na Ukrainie, które działa pod kierunkiem dr. hab. Piotra Długosza na Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Było to już drugie badanie tego zespołu (pierwsze odbyło się w 2022 r.). Pytania zadawano w internetowej ankiecie w X i XI 2023 r. próbie badawczej 466 respondentek.
Respondentki są młode, pochodzą z klasy średniej, przebywają w Polsce z dziećmi, 66 proc. jest mężatkami, są dobrze wykształcone, mają kompetencje, większość z nich pracuje, częściowo zdalnie na Ukrainie albo w innych krajach. Większość respondentek mieszka w dużych miastach we własnych mieszkaniach, które wynajmują.