Zespół klasztorny w Zagórzu w konkursie "Zabytek Zadbany"

W tym roku do konkursu zgłoszono 94 obiekty z całej Polski. Jury wybrało 17 w 6 kategoriach. Wśród nich znalazły się ruiny zagórskiego Karmelu, nominowane w kategorii "Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu".

Ruiny na zagórskim Marymoncie, zwanym też górą Maryi, to jedno z popularniejszych miejsc turystycznych przy trasie w Bieszczady i największa atrakcja turystyczna gminy. Rocznie odwiedza go 20 tys. osób.

Warowne budowle rozlokowano na powierzchni ponad 1,5 ha, na wysokim wzgórzu, okolonym z trzech stron korytem rzeki Osławy. Budowa otoczonego murami kompleksu, złożonego z klasztoru, kościoła i części gospodarczej, rozpoczęła się w 1700 roku i trwała 30 lat.

Fundatorem Karmelu był wojewoda wołyński Jan Adam Stadnicki. Było to wotum dziękczynne za ocalenie pobliskiego Leska przed potopem szwedzkim. Klasztor pełnił funkcję twierdzy i stanowił jedno z ogniw łańcucha obronnego zamków pogranicznych - Sobień, Sanok, Lesko, Odrzykoń i Dobromil - zabezpieczających ziemie sanockie od południa.

Zakonnicy mieszkali tu przez ponad sto lat. W tym okresie klasztor przechodził lepsze i gorsze momenty. Dwukrotnie był spalony, po drugim pożarze nie udało się go już odbudować, choć próba taka została podjęła przez jednego z braci karmelitów w latach 50. ub. wieku.

Platforma widokowa w ruinach Klasztoru Karmelitów Bosych w Zagórzu:

Obiekty, wśród których najokazalsze to wybudowany w stylu barkowym kościół i dwie wieże, przez lata niszczały. Dziś stanowią, tzw. trwałą ruinę. W 2000 roku miejsce zyskało gospodarza - przejęła je gmina, która sukcesywnie prowadzi prace zabezpieczające i remontowe. Zajmuje się też bieżącym utrzymaniem ruin.

W ciągu ostatnich sześciu lat na konserwację zagórskiego Karmelu przeznaczono blisko 2,8 mln zł. W kwocie tej ponad 561 tys. zł stanowi wkład gminy Zagórz. Samorząd pozyskał też dotacje: od podkarpackiego konserwatora zabytków, marszałka województwa, ministra kultury i funduszy unijnych.

Z zakwalifikowania się do finału konkursu cieszy się burmistrz Zagórza.

- Decyzję jury traktuję jako wyraz uznania dla dotychczasowych działań na rzecz ochrony i promocji naszego najcenniejszego zabytku architektury - mówi Ernest Nowak. - Pochlebna opinia niezależnego grona fachowców jest również motywacją do dalszych działań na rzecz przywracania dawnej świetności obiektu, który doskonale promuje miasto i gminę.